Πρόσφατα η οικονομική επιτροπή (ΑΔΑ: ΩΗΝΛΩΗΟ-396) του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης ενέκρινε τη δωρεά από τον κ. Ευάγγελο Αργυρόπουλο και την εταιρεία Γ. ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠΕ των αρχείων (φιλμ) εκτύπωσης των τεσσάρων τόμων του έργου «Το Θέατρο στην Ερμούπολη τον εικοστό αιώνα» (Θέατρο – Μουσική – Παιδεία – Κοινωνική Ζωή) σε επιμέλεια του Μάνου Ελευθερίου. Τα βιβλία εκδόθηκαν από τον τέως Δήμο Ερμούπολης ξεκινώντας από το 1993 και ολοκληρώνοντας το εγχείρημα το 2000. Στον πρώτο τόμος του εγχειρήματος, χαιρετισμούς απευθύνουν ο τέως Δήμαρχος Γιάννης Δεκαβάλλας, ο Μάριος Πλωρίτης και ο γνωστός Συριανός δικηγόρος Μάρκος Φρέρης.
Η δωρεά αυτή είναι κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για την Σύρο και τον πολιτισμό της, καθώς τα βιβλία του Μάνου Ελευθερίου έχουν εξαντληθεί καιρό τώρα – κυρίως οι δυο πρώτοι τόμοι – και όποιος ενδιαφέρεται πλέον τα βρίσκει μόνο σε παλαιοπωλεία.
Στα βιβλία γίνεται ιστορική αναδρομή για το θέατρο, τη μουσική, την παιδεία και την κοινωνική ζωή μιας πόλης που τουλάχιστο για εκατό χρόνια υπήρξε η πολιτιστική πρωτεύουσα της Ελλάδας, αφού ήδη από το 1830, στους τραγικούς ελληνικούς καιρούς, οι Συριανοί ερασιτέχνες υπογράφανε ότι «το θέατρον είναι σχολείον ηθικής»!
Τα (φιλμ) εκτύπωσης που δωρίζονται αποτελούν πλέον ιδιοκτησία του Δήμου και μπορούν να σκαναριστούν και να ψηφιοποιηθούν, σε τυπογραφεία με κατάλληλες τεχνικές υποδομές και κατ’ επέκταση μετά να επανεκδοθούν τα βιβλία “Το Θέατρο στην Ερμούπολη” του Μάνου Ελευθερίου. Πλέον θα μπορούν να επανεκτυπωθούν σε όση ποσότητα κρίνεται απαραίτητη και όσοι ενδιαφέρονται να τα προμηθευτούν.
Αναμένουμε την επανεκτύπωση των βιβλίων!
Η ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΗ ΠΟΜΠΗΪΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΤΗΣ ΕΡΜΟΥΓΙΟΛΗΣ
Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας είναι μια τομή στο θεατρικό παρελθόν της Σύρας, που επιχείρησε με το βαθύ ερωτά του για τη γενέθλια πόλη του ο ποιητής Μάνος Ελευθερίου. Τα χρόνια 1901-1903 δεν είναι ασφαλώς τα αντιπροσωπευτικότερα της παρατεταμένης πρωτοκαθεδρίας της Σύρας στο θεατρικό πολιτισμό του νέου ελληνικού κράτους. Η παρακμή έχει ήδη προχωρήσει αρκετά. Την αποκαλύπτουν ανάγλυφα τα δείγματα τον κοινωνικού περίγυρου της θεατρικής της ζωής, που μαρτυρούν αδιαμφισβήτητα την προϊούσα υποχώρηση στον επαρχιωτισμό και το περιθώριο. Τον ίδιο ακριβώς καιρό που στην Αθήνα, τεχνητή και διοικητική άλλοτε πρωτεύουσα της κρατικοσυντήρητης ελλαδικής μιζέριας, επιχειρούνται θεατρικοί πειραματισμοί και ανανεώσεις, περισσότερο ή λιγότερο ριζοσπαστικοί, με τη «Νέα Σκηνή» του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου και το «Βασιλικόν Θέατρον» του Θωμά Οικονόμου, η Σύρα, ανύποπτη για τη σφριγώσα θεατρική νεοτερικότητα, υποδέχεται το φθίνον δυναμικό του καθαρεύοντα δραματικού νεοκλασικισμού (Βερναρδάκη και Αμπελά) και σαγηνεύεται από τους κατεστημένους ερμηνευτικούς τρόπους της Αικατερίνης Βερώνη και του Δημητρίου Κοτοπούλη. Ή, στη χειρότερη περίπτωση, καταναλίσκει προς θερινή της αναψυχή, και εκτός βέβαια του «Απόλλωνά» της, θεατρικές ελαφρότητες που της προσφέρουν, μεταξύ παγωτού και αναψυκτικού, «ρέκται» ιδιώτες επιχειρηματίες.
Κι όμως! Η κοινωνία αυτή που πολλοί έσπευσαν να της καταλογίσουν σνομπισμό και επιφανειακή, ρηχή, πολιτιστική ανάπτυξη, επιβεβαιώνει, ακόμα και στις ώρες που η παρακμή θα επέτρεπε και θα εξανθρώπιζε ενδεχόμενο «σουσουδισμό» της, τις βαθιές ρίζες του ευρωκεντρικού πολιτισμού της. Οι θεατρικές κριτικές των τοπικών εφημερίδων που έφερε στο φως η επίμονη έρευνα ξαφνιάζουν με την ωριμότητα και τη γνώση τους. Εξαίρεση αποτελούν οι καθιερωμένες ονμβατικές κρίσεις. Κανόνα οι θεμελιωμένες σε σφαιρική ενήμεροτητα ως προς το παγκόσμιο θεατρικό γίγνεσθαι και σε οξύτατη κριτική ικανότητα αξιολογήσεις. Και δεύτερη έκπληξη: η ποικιλία του ρεπερτορίου των σοβαρών, τουλάχιστον, θιάσων και η ετοιμότητα του κοινού να υποδεχτεί δραματουργούς (Ίψεν, Σνίτσλερ, Τουργκένιεφ, κ.ά.) πρωτοποριακούς ή «δύσκολους» για τα δεδομένα της εποχής. Μπορούν άραγε να ονειρευτούν οι σημερινές αθηναϊκές παραστάσεις όχι μόνο του Ιονέσκο, του Μπέκετ ή του Μπότο Στράους αλλά και του Ίψεν ή του Τσέχωφ τη μαζικότητα των συριανών παραστάσεων των Βρυκολάκων στις αρχές του αιώνα;
Αυτή, νομίζω, είναι η μεγάλη προσφορά του βιβλίου στην πόλη μας. Η υψηλή, εντελώς εξαιρετική για τα μέχρι πριν από ογδόντα χρόνια ελλαδικά δεδομένα πολιτιστική στάθμη της Σύρας είναι αναμφισβήτητη και γνωστή πια σε όλους. Το βιβλίο όμως αποδεικνύει, έστω και δειγματοληπτικά, κάτι που ορισμένοι επιμένουν ανιστόρητα να αμφισβητούν. Το βάθος και την αντοχή της συριανής πολιτισμικής υπεροχής και ιδιαιτερότητας. Που αντιστέκεται και επιμένει και μετά την απόσυρση του κοινωνικοοικονομικού της υποβάθρου! Και που περισώζεται, έστω και ως «ωραία ερείπια», στο συλλογικό ήθος της σημερινής συριανής κοινωνίας και στην ατομική συνείδηση κάθε Συριανού. Πώς αλλιώς θα εμψυχωνόταν η νεοκλασική Πομπηΐα του Αιγαίου; Πώς ο συνδυασμός έμψυχων και άψυχων, μνημείων και ανθρώπων, θα εξέπεμπε μέχρι σήμερα αυτή την απαράμιλλη γοητεία που σαγηνεύει εξίσου επισκέπτες, μετοίκους και ιθαγενείς; Και πώς θα παράγονταν βιβλία σαν κι αυτό που κρατάτε;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΕΚΑΒΑΛΛΑΣ
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗΣ
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΜΑΡΙΟΥ ΠΛΩΡΙΤΗ
Αμαρτία εξομολογημένη: Έχω την αρχή να μην γράφω προλόγους κτλ. σε βιβλία. Κι όμως, να που παραβαίνω αυτή την «απαράβατη» αρχή μου. Χρειάστηκαν τρεις συνδυασμένοι καταλύτες γι’ αυτή την «αμαρτία»: η Σύρος, το Θέατρο και ο Μάνος Ελευθερίου. Η Σύρος – ένα απ’ τα πιο λαμπερά πετράδια του αγαπημένου κυκλαδικού περιδέραιου. Το Θέατρο – χωρίς σχόλια από έναν ισόβιο θεατρολάτρη, όπως ο υπογράφων. Ο Μάνος Ελευθερίου – που, με πολύμοχθες έρευνες, συμπίλησε αυτόν τον τόμο για το Θέατρο στην Ερμούπολη των πρώτων χρόνων του αιώνα μας. Έναν τόμο, που δεν περιορίζεται στην καταγραφή των θεατρικών δρώμενων της περιόδου εκείνης, αλλά και προσφέρει γλαφυρήν εικόνα της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής της περικαλλούς πρωτεύουσας των Κυκλάδων, που η πολύπτυχη ζωτικότητά της μοιάζει απίθανη για την εποχή και τον μικρό χώρο της.
Σ’ έναν τόπο που το εθνικό άθλημά του είναι η αμνησία, ο ιχνηλάτης-ποιητής Μάνος Ελευθερίου ανήκει στη σπάνια κατηγορία των ανθρώπων, που όχι μόνο έχουν μνήμη κι ασίγαστη αγάπη για τα «περασμένα», αλλά και αγωνίζονται ατέλειωτα να διατηρήσουν τη μνήμη των άλλων για όλα όσα έπλασαν και θεμελίωσαν την τωρινή ζωή μας – να θυμίσουν πως η γεύση του Σήμερα είναι ανάπηρη χωρίς τη γεύση του Χτες, και πως το Αύριο είναι ένα έδεσμα τόσο πιο άνοστο (και φαρμακερό) όσο πιο πολύ αγνοούνται οι περασμένες «συνταγές».
Ας μου επιτραπεί, λοιπόν, να ευχηθώ το καλύτερο κατευόδιο σ’ αυτό το ωραίο εγχείρημα. Και να ελπίσω – να ελπίσουμε όλοι – πως θα σταθεί παράδειγμα και για άλλους, έτσι ώστε να συγκεντρωθεί και αποτυπωθεί η «μικρή» ιστορία του τόπου μας μέσα στον χρόνο, που τόσα μας χαρίζει, τόσα θερίζει και τόσο «σωφρονίζει» – αν, βέβαια, θέλουμε και μπορούμε να σωφρονισθούμε από τα δώρα του και τις λεηλασίες του…
ΜΑΡΙΟΣ ΠΛΩΡΙΤΗΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΜΩΝ
Ο κάθε τόμος αναφέρεται σε διαφορετική θεατρική περίοδο και συγκεκριμένα:
ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ | 1901 – 1903
ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΕΚΑΒΑΑΛΑΣ «Η νεοκλασική Πομπηΐα του Αιγαίου»
ΜΑΡΙΟΣ ΠΛΩΡΙΤΗΣ Χαιρετισμός
ΜΑΡΚΟΣ Δ. ΦΡΕΡΗΣ «Με λογισμό και μ’ όνειρο»
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Ν. ΡΟΥΣΣΟΣ Εισαγωγή
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ ΤΟΝ ΕΙΚΟΣΤΟ ΑΙΩΝΑ
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1901
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1902
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1903
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ | 1904 – 1906
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗ
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ ΤΟΝ ΕΙΚΟΣΤΟ ΑΙΩΝΑ
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1904
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1905
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1906
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ | 1907-1912
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗ
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ ΤΟΝ ΕΙΚΟΣΤΟ ΑΙΩΝΑ
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1907
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1908
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1909
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1910
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1911
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1912
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ | 1913-1921
ΜΑΡΚΟΣ Δ. ΦΡΕΡΗΣ: «Δι’ ελέου και φόβου»
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗ
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ ΤΟΝ ΕΙΚΟΣΤΟ ΑΙΩΝΑ
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1913
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1914
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1915
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1916
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1917
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1918
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1919
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1920
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, 1921
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ – ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ ΣΤΟ ΔΩΡΗΤΗ
Η δραστηριότητά μας στο χώρο του βιβλίου ξεκίνησε με τo τυπογραφείο Γιώργος Αργυρόπουλος το 1956, το οποίο εξελίχθηκε στις Γραφικές Τέχνες Γ. Αργυρόπουλος Ε.Π.Ε. το 1980. Ως φυσική συνέχεια της πολυετούς ενασχόλησής μας με τις εκδόσεις, δημιουργήθηκαν το 2011 οι Εκδόσεις Καλλιγράφος.
Σκοπός μας είναι να υποστηρίζουμε και να δίνουμε βήμα σε καινούριους συγγραφείς, ώστε να πυροδοτήσουμε νέες σκέψεις και θεωρίες, μέσω της συγκρότησης καινοτόμων συλλογών με ισχυρό αντίκτυπο στον αναγνώστη. Παράλληλα, αναλαμβάνουμε την επανέκδοση τίτλων παλαιότερων συγγραφέων, ώστε να φέρουμε το σύγχρονο αναγνωστικό κοινό σε επαφή με κλασικά έργα προηγούμενων δεκαετιών.
Η εκδοτική μας δραστηριότητα στοχεύει στην υψηλή ποιότητα και αισθητική των βιβλίων που εκδίδουμε, την πλούσια θεματολογία και την τυπογραφική αρτιότητα. Βασική μας προτεραιότητα είναι η συνεχής ενημέρωση και βελτίωση, με σεβασμό στον συγγραφέα και τον αναγνώστη, ενώ ταυτόχρονα παραμένουμε αφοσιωμένοι στην αποστολή μας για την έκδοση άρτιων τίτλων από πλευράς εμφάνισης και περιεχομένου.
Στις εκδόσεις μας συμπεριλαμβάνονται οι εξής θεματικές: ελληνική γλώσσα, ελληνική πεζογραφία, δοκίμιο, ξένη πεζογραφία, ιστορία και πολιτικές επιστήμες, ψυχολογία, μαγειρική, ποίηση, ταξιδιωτική λογοτεχνία κ.α.
