«Θάλασσα – Θέατρο – Θεότητες» στο Ινστιτούτο Κυβέλη

Δεν αποζητώ το θήτα της αυθεντίας… μόνο ζητώ από την αίσθηση, να βρω στις πτυχές της μνήμης το θάμβος της τέχνης. Τις λέξεις και τις εικόνες μέσα στις 10 βιτρίνες ως έννοιες και ως οντότητες.

Στα βάθη του βυθού της Μεσογείου, ο Νίκος συναντά τον Luigi Pirandello, να διαβάζει Βιργίλιο. Στο στενό της Σικελίας, λέει, η Σκύλλα και η Χάρυβδη ταράσσουν με τόση σφοδρότητα το κύμα, που αλατίζονται τ’ αστέρια. Ένα ποδήλατο στον βυθό σώζει το μοντέρνο θέατρο, το…θουρεαλισμό…

Ο Ανδρέας επιλέγει την αισθητική της προσωπικής του ευαισθησίας για την ηλεκτρονική του εφαρμογή. Εκεί συνομιλεί ο Oscar Wilde με την Κυβέλη. Ο Ριγκολέττο αναπολεί την πρεμιέρα στο θέατρο Απόλλων το 1864. Τις λαμπερές ημέρες που γεννιέται ένας ολόκληρος κόσμος μέσα απ’ τη θυσία και το αίμα, σαν ένας ερωτικός κραδασμός. Έμποροι και τεχνίτες από το Βροντάδο αναζητούν το νέο όνομα της νέας ζωής στο άστυ. Ο Ερμής έμπορος, λόγιος και ψυχοπομπός… ναι αυτός είναι η Ερμούπολη. Μασσαλία, Λίβερπουλ, Χαλέπι, Δαρδανέλια, ένας μείζων ελληνισμός της Διασποράς σε λιμάνια και πέλαγα, θαλασσινός παλμός η Θεοτόκος. Και ο Κολοκοτρώνης κρατάει γκέμια, γλώσσα και μάρμαρα καθώς το εκμαγείο του Απόλλωνα σιωπηλό ψιθυρίζει γαλλικά ‘’αγαπώ το θέατρο’’. Αυτές τις θάλασσες διασχίζουν τα καραβάνια των ηθοποιών, για να βρεθούν στις ελληνικές κοινότητες: Οδησσό, Κωνσταντινούπολη και Αλεξάνδρεια. Η Μαρίκα Κοτοπούλη με το θίασο Δημήτρη Μυράτ ποζάρει στις πυραμίδες πάνω στην καμήλα. Ο Καβάφης κοιτάζει την ώρα, διορθώνει την ημερομηνία με μελάνι βουργουνδίας πάνω στο μονόφυλλο, που το βράδυ θα χαρίσει στην Κυβέλη… 1930… η Σμύρνη έχει χαθεί.
Ο οβελίσκος είναι στο Παρίσι, όλοι ομιλούν τη γαλλική. 1809 το πρώτο ταξίδι του Byron στην Ελλάδα. Έκθαμβος θα δει μία νύχτα καραγκιόζη στην αυλή του Αλί Πασά, και μαγεμένος θα πει πως οι ‘’λέξεις είναι πράγματα που ήρθαν για να μείνουν’’, λέξεις που θα μπουν σε σειρά και θα παίξει η Κυβέλη το 1909 στο έργο ‘’Βύρων’’.

Η Ελένη πάνω στη σκάλα, κρατά το κεφάλι του Λαοκόοντα πιασμένο στο δίχτυ του Δημήτρη, σαν τα ορφανά αρχαία που λιώνουν από νοσταλγία για τον τόπο τους. Καθώς ο Δούρειος ίππος περνά μέσα στα τείχη των Τρώων, ο ήρωας θέλει να αλλάξει τούτη τη μοίρα, όμως, οι θεοί είχαν αποφασίσει. Απέναντι ο Κύκλωπας του Ιορδάνη Μαρίνου, από το έργο του Σοφοκλή, σε δική του μετάφραση. Τη μάσκα που φόρεσε, την έφτιαξε μόνος του. Παράσταση του 1954, και ο εμφύλιος νωπός.

Ο Γιάννης, τοποθετεί ‘’το γελαστό παιδί’’, σκοτωμένο, δίπλα στην πέτρα που ζωγράφισε ο Γιάννης Ρίτσος και χάρισε στη Μιράντα Μυράτ.

Μέσα στις διαθλάσεις του φωτός σα θάλασσα η μνήμη κι όχι μία ίσια γραμμή Νούς – νοός – ναός – ναύς γιατί η έκθεση έχει το ρεαλισμό του ονείρου και τα θραύσματα που συγκροτούν την περιπέτεια της κάθε καρδιάς και ο αφηγητής στέκει μπροστά σας με όλη του τη σάρκα και όλα του τα οστά.

– Βαλεντίνη Ποταμιάνου

Συντελεστές:
Νίκος Καραμπούλας – φωτογραφίες
Ανδρέας Νικολαράκης – ψηφιακές εφαρμογές
Γιώργος Βαφειάς – σύμβουλος
Γιάννης Ζυγομαλάς- παραγωγή, συντονισμός
Ελένη Κοζάου – επιμέλεια, installation
Κωνσταντίνα Οικονομοπούλου – επιμέλεια

Υποστηρικτές:
Μιχάλης Κονιδάρης
Χρήστος Πρασσάκης
Ειρήνη Χαρδαλή
ΘΕΜΕΛΙΟ

Θαύμαζα το φάρο της Σύρου. Μνημειακό έργο του Βαυαρού Γιόχαν Ερλάχερ. Ανάβει διαρκώς από το 1844, και αποτυπώνεται σε ωραίο γραμματόσημο των Ελληνικών Ταχυδρομείων.
Εκεί ένα σούρουπο συνάντησα το Νίκο. Σπουδάζει στην Ερμούπολη και παράλληλα είναι εκπαιδευτής καταδύσεων, στη Μεσόγειο, στις θάλασσες του Πρωτέα και στη θάλασσα που οι χαρτογράφοι ονόμασαν Levante. Από το 15ο αιώνα η ουμανιστική γεωγραφία και χαρτογραφία, αποτύπωναν τις «τύχες» των τόπων, τα νησολόγια, τους χαμένους μύθους. Αυτές τις θάλασσες εκστατικός ο Νίκος φωτογραφίζει. Θωπεύει με σέβας τη Μέδουσα και τα έμβια. Στις δέκα φωτογραφίες από τη συλλογή του που μας προσέφερε, το βυθισμένο καράβι, ορθό με την αλυσίδα του, είναι σαν το πρελούδιο του Ντεμπυσύ. Ο βυθισμένος καθεδρικός ναός, (Claude Debussy, La cathédrale engloutie). Ο Νίκος στους ίδιους ναυτικούς δρόμους του Αιγαίου από την εποχή που ο Ίππαρχος έβλεπε στα σημάδια του ουρανού, τη νύχτα, το δάγκωμα του κυνός τις ζεστές νύχτες, μέχρι τον Οδυσσέα που αναγνωρίζεται από το δάγκωμα του κάπρου στο πόδι. Σκύφιος, γεννήθηκε το πρώτο μυθικό άλογο από το σπέρμα του Ποσειδώνα. Στις ίδιες θάλασσες ο Νίκος ταξιδεύει σα Διόνυσος με ένα πλοίο στολισμένο με την Άμπελο. Ο Διόνυσος, θεός της μέθης, ορίζει τη Θυμέλη στο κέντρο της σκηνής του Θεάτρου εκεί όπου συντελείται η μέθεξη. Το θήτα, θάλασσα, θέατρο, θεότητες.

Νίκο με ευγνωμοσύνη σε ευχαριστώ,

– Βαλεντίνη Ποταμιάνου

Ινστιτούτο Κυβέλη Σύρος
Διεύθυνση: Λεωνίδου 4, Ερμούπολη
Τηλέφωνο: 22810 85730 (ενεργό μόνο τις ώρες λειτουργίας)
Website: https://kyveli.eu
Facebook: Ινστιτούτο Κυβέλη
cybeli@otenet.gr