“Τέλειον Αρχαιολογικόν Μουσείον εν Σύρω. Αγαθή τύχη! Τη επιμόνω και πείσμον ενεργεία του κ. Νομάρχου Κυκλάδων, συνεργόν έχοντος και τον ενταύθα επιμελητήν των αρχαιοτήτων ημέτερον φίλον και συμπολίτην κ. Ν. Πολίτην, ιδρύεται τέλος ευπρόσωπον και άξιον του ονόματος αυτού Μουσείον Αρχαιοτήτων εν Σύρω”…
Για τη δημιουργία του Μουσείου ο Δήμος Ερμούπολης παραχώρησε τρεις ευρύχωρες και καλά φωτιζόμενες αίθουσες, εκεί όπου ήταν η Αστυφυλακή, αναλαμβάνοντας τη δαπάνη, σύμφωνα με τα σχέδια που κατέθεσε ο μηχανικός του Δήμου Δ. Ελευθεριάδης.
Αυτά έγραφε η εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ στα φύλλα της 11ης και 18ης Νοεμβρίου 1900. (φωτογραφία 1)
Και έγινε το μουσείο για να στεγάσει τα εκατοντάδες ευρήματα που ανακάλυψε ο αρχαιολόγος Χρήστος Τσούντας στη Σύρο, το διάστημα από 31 Ιουλίου 1898 έως τον Οκτώβριο του ιδίου χρόνου, σκάβοντας στη Χαλανδριανή (φωτό 2) τους κτισμένους με τον εκφορικό τρόπο κυψελοειδείς τάφους, στο Καστρί, στο Γαλησσά κ.λ.π.
Ήταν Παρασκευή και τότε, 31 Ιουλίου 1898
Ο Τσούντας επισκέπτεται για πρώτη φορά το νεκροταφείο της Χαλανδριανής και το Καστρί. Το ημερολόγιό του (φωτό 3) έγραφε Παρασκευή 31 Ιουλίου 1898.
Μόλις μια μέρα πριν, την Πέμπτη 30 Ιουλίου 1898, αμέσως μετά την άφιξή του στη Σύρο από τη Σίφνο, επισκέπτεται το Δήμαρχο της Άνω Σύρου Γεώργιο Μαραγκό για να διευθετήσει τα των ανασκαφών.
Με ικανοποίηση διαπιστώσαμε στο σύλλογο Ποντίων & Βορειοελλαδιτών Σύρου , ότι το σημερινό αφιέρωμα στο Θρακιώτη αρχαιολόγο συμπίπτει ημερολογιακά με την ημερομηνία που πατά για πρώτη φορά το πόδι του στη Χαλανδριανή(!)…
Άλλη μια ικανοποίηση νιώσαμε όταν, ο μεγάλος σύγχρονος αρχαιολόγος Χρήστος Ντούμας, κατά τους εορτασμούς για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τις ανασκαφές, ξεκινούσε την ομιλία του ως εξής: “Εδώ και εκατό χρόνια, το 1898, ένας νέος Θρακιώτης επιστήμονας, ο Χρήστος Τσούντας διενήργησε ανασκαφές στην ακρόπολη του Καστριού και στο εκτεταμένο πρωτοκυκλαδικό νεκροταφείο της Χαλανδριανής!.
Σήμερα μια νέα Θρακιώτισσα επίσης, αρχαιολόγος, με αφορμή τη συμπλήρωση του πρώτου αιώνα από τις έρευνες εκείνες, πήρε την πρωτοβουλία να διοργανώσει τις εκδηλώσεις αυτές τιμώντας έτσι τη μνήμη του μεγάλου και πρωτοπόρου επιστήμονα. Η απότιση φόρου τιμής σ΄ έναν πρωτεργάτη της αρχαιολογικής επιστήμης γίνεται ταυτόχρονα αφορμή για τους νεότερους να διαδηλώσουν την πίστη τους στο έργο του και, συνεχίζοντάς το, να συνδέσουν εποικοδομητικά το χθες με το σήμερα.
Η τιμή είναι μεγάλη, όπως είναι και η ευθύνη που ανέλαβα να παρουσιάσω την προσωπικότητα και το έργο του ιδρυτή της προιστορικής αρχαιολογίας στην Ελλάδα. Είμαι βέβαιος ότι θα τον αδικήσω”…
Αυτά έλεγε μεταξύ άλλων ο Χρήστος Ντούμας ξεκινώντας την ομιλία του, στις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στη Σύρο το 1998, με πρωτοβουλία της κ. Μαρίζας Μαρθάρη. (τότε έφορος της ΚΑ΄ εφορείας αρχαιοτήτων).
Φανταστείτε λοιπόν το δέος του συλλόγου μας σήμερα, που ένα κομμάτι του εκπροσωπεί τη Θράκη, να τιμά αυτόν τον άνθρωπο που έχει συνδέσει το όνομά του με τον Κυκλαδικό Πολιτισμό, όρος που αποδίδεται σ΄ αυτόν. Και όχι μόνον. Ο Τσούντας ανέδειξε και το Μυκηναικό και το Νεολιθικό πολιτισμό της Θεσσαλίας.
Αρχείο Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.
Φανταστείτε την υπερηφάνεια που νιώθουμε να έχουμε σ΄ αυτές τις εκδηλώσεις μας τη Θρακιώτισα αρχαιολόγο Μαρίζα Μαρθάρη για να μας μιλήσει για τον μακρινό συμπατριώτη μας και το έργο του στη Σύρο, να μας ταξιδέψει στα μονοπάτια που περπάτησε ο Χρήστος Τσούντας όπως Χαλανδριανή, Καστρί, Γαλησσάς, Αγιος Λουκάς, Κάμπος, Γράμματα, Πήδημα Κινίου, Πύργος, στου Κροκίδη τη σπηλιά, στο κτήμα Ξανθάκη, στο Πλατί Βουνί, στην Παναγία τη Χαλανδριανή, στο Ελληνικό με το “αρχαίο φρέαρ”, στη θέση Ανεμόμυλος απέναντι από το λόφο της Αγίας Πακούς, στο Χαρασσώνα κ.λ.π. και τέλος στο “Τέλειον Αρχαιολογικόν Μουσείον” όπως το αποκαλεί η εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ!!!
Ο Σύλλογος Ποντίων και Βορειοελλαδιτών προσκαλεί όλους τους Συριανούς και όχι μόνο, να γεμίσουν το θέατρο Απόλλων την Παρασκευή 31 Ιουλίου και ώρα 20.30, για να παρακολουθήσουν αυτή τη σημαντική – πιστεύουμε – εκδήλωση. Και δεν είναι μόνον η Μαρίζα Μαρθάρη που θα μιλήσει. Μας κάνουν την τιμή να συμμετέχουν στις εκδηλώσεις μας αξιόλογοι επιστήμονες, όπως ο καθηγητής αστρονομίας Ξενοφών Μουσσάς ο οποίος θα μας γνωρίσει πώς η αστρονομία μελετά τα Κυκλαδικά τηγανόσχημα και η κ. Μαίρη Ρώτα, η οποία θα μιλήσει για την προσφορά της Ντόλυς Γουλανδρή στον Κυκλαδικό Πολιτισμό. (είσοδος ελεύθερη).
Το αφιέρωμα θα κλείσουν τα χορευτικά του συλλόγου Καβακλιωτών “Ανατολική Ρωμυλία” από το Αιγίνιο Πιερίας (πρόσφυγες από την περιοχή που καταγόταν ο Χρήστος Τσούντας), οι οποίοι κάνουν το ταξίδι από τη Βόρεια Ελλάδα για να τιμήσουν τον συμπατριώτη τους, του Λυκείου Ελληνίδων Σύρου, της Ένωσης Ποντίων Γλυφάδας “Η Ρωμανία”, του Καλλιτεχνικού Οργανισμού Ποντίων Αθηνών και του Συλλόγου Ποντίων & Βορειοελλαδιτών Σύρου.
Επίσης, σ΄ αυτό το διήμερο αφιέρωμα, ενώνει τη φωνή της η διεθνούς φήμης σοπράνο Σόνια Θεοδωρίδου, η οποία το βράδυ του Σαββάτου 1 Αυγούστου και ώρα 21.30, από την πλατεία Μιαούλη, θα στείλει μελωδικά το μήνυμα ότι εδώ “υπάρχει κάποιο νησί, που ονομάζεται Συρίη, αν κάπου το άκουσες, καθύπερθεν της Ορτυγίας (αρχαίο όνομα της Δήλου), όπου γεννήθηκε η Άρτεμις, προσονομαζομένη εξ αυτού Ορτυγία και όπου τρέπεται ο Ήλιος”. Η Σόνια Θεοδωρίδου θα τραγουδήσει τραγούδια ελλήνων συνθετών όπως Θεοδωράκης, Χατζιδάκις, Ξαρχάκος, Πλέσσας κ.λ.π.
Οι εκδηλώσεις συνδιοργανώνονται με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και το Δήμο Σύρου Ερμούπολης.
ΣΗΜ. Το φωτογραφικό υλικό προέρχεται από το βιβλίο της αρχαιολόγου Μαρίζας Μαρθάρη “1898-1998, Εκατό χρόνια από τις έρευνες του Χρήστου Τσούντα στη Σύρο”.
Με εκτίμηση
Υποπλοίαρχος(ε.α.)
Ουρανία Πανταζίδου Π.Ν.
