Τα Κοιμητήρια γιορτάζουν με κύριες εκδηλώσεις από 28 Μαΐου έως 3 Ιουνίου 2018 στο πλαίσιο της δράσης «Εβδομάδα Ανακάλυψης Ευρωπαϊκών Κοιμητηρίων» της Ένωσης Σημαντικών Κοιμητηρίων της Ευρώπης (Association of Significant Cemeteries of Europe), του φορέα διαχείρισης της Πολιτιστικής Διαδρομής Ευρωπαϊκών Κοιμητηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η δράση, η οποία φέρει τον τίτλο «Οι Υπαίθριες Γλυπτοθήκες της Μνήμης», έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018. Στην επίσημη ιστοσελίδα της ASCE ή στο Facebook μπορείτε να δείτε όλες τις προγραμματισμένες εκδηλώσεις, όπως δηλώνονται από τους φορείς υλοποίησης τους.
Η χώρα μας συμμετέχει για πρώτη φορά, με μια σειρά εκδηλώσεων (15-22 Μαΐου 2018) που συνδιοργανώνονται από το Τμήμα Διεθνών Σχέσεων της Διεύθυνσης Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ένωσης του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και τον Πολιτιστικό Σύλλογο «Η Σκιάθος». Στον εορτασμό συμμετέχουν και πολλοί Δήμοι της χώρας μας.
Η Πολιτιστική Διαδρομή των Ευρωπαϊκών Κοιμητηρίων πιστοποιήθηκε από το Σ.τ.Ε το 2010, σε αυτή μετέχουν 21 ευρωπαϊκές χώρες, και αποτελεί μέρος του Προγράμματος των Πολιτιστικών Διαδρομών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η Ελλάδα εντάχθηκε στην παραπάνω Διαδρομή το 2011 μέσω του Α’ Κοιμητηρίου Αθηνών. Σήμερα, η Ελλάδα εκπροσωπείται στον Οργανισμό Σημαντικών Κοιμητηρίων της Ευρώπης από τον Θεόδωρο Τζούμα, πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου «Η Σκιάθος»
Το Κοιμητήριο του Αγίου Γεωργίου
Το ιστορικό νεκροταφείου της Σύρου είναι ένα από αυτά τα υπαίθρια μουσεία. Που αν και φιλοξενεί μερικά σπουδαία γλυπτά του 19ου αιώνα, παραμένει στην αφάνεια και ελάχιστοι ίσως γνωρίζουν ότι εκεί φιλοξενούνται έργα καλλιτεχνών όπως ο Γεώργιος Βιτάλης, ο Antonio Canova, o Ιωάννης Φιλιππότης, ο Κριστιάν Φίγκελ και πολλοί ακόμα.
Το 1990 με αίτημα του Δήμου Ερμούπολης το κοιμητήριο του Αγίου Γεωργίου κηρύχθηκε ως μνημείο του νεότερου πολιτισμού από το αρμόδιο Υπουργείο Πολιτισμού με την ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/3186/192 που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 717/Β/ 15.11.1990.
Τα μνημεία αυτά δημιουργήθηκαν στη Σύρο από τους πλούσιους Φαναριώτες της Κωνσταντινούπολης. Όσοι διέφυγαν από τη σφαγή των Τούρκων που ήθελαν να ανακόψουν την ορμή της Ελληνικής Επανάστασης, εγκαταστάθηκαν στο νησί. Χαρακτηριστικότερα είναι το μαυσωλείο του Νεγρεπόντε, του Πρώϊου και άλλων αξιωματούχων της εποχής. Η Σύρος την εποχή εκείνη γίνεται το μεγαλύτερο βιομηχανικό κέντρο της ανατολικής Μεσογείου. Οι Φαναριώτες έφεραν την κουλτούρα τους και έφτιαξαν ανάλογα μεγαλοπρεπή ταφικά μνημεία με αυτά της Κωνσταντινούπολης.
Όπως αναφέρει η κα Πέπη Γαβαλά, Προϊσταμένη Αρχείων Νομού Λακωνίας “Το κοιμητήριο του Αγίου Γεωργίου είναι οργανωμένο σε επτά τομείς. Oι τομείς ξεχωρίζουν στη γενική άποψη. O ξεχωριστός χώρος των μαυσωλείων έχει είσοδο στη Β.A. γωνία του. Εδώ υπάρχουν 56 μεγαλόπρεπα μαυσωλεία, που ανήκουν στις επιφανέστερες οικογένειες της Ερμούπολης και ανεγέρθηκαν κυρίως κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού. Oι αρχιτεκτονικοί τύποι και ο γλυπτός διάκοσμος προσφέρουν σημαντικά στοιχεία στην Ιστορία της Τέχνης.”
Αναφορικά με το Κοιμητήριο του Αγίου Γεωργίου υπάρχει και μια μελέτη η οποία περιορίζεται μόνο στη λεπτομερή δημοσίευση των μνημείων του Κοιμητηρίου του Αγίου Γεωργίου και η οποία περιέχεται στο βιβλίο των συγγραφέων Πέπης Γαβαλά – Ελένης Γαρέζου “Τα γλυπτά μνημεία του Κοιμητηρίου Αγίου Γεωργίου, Ερμούπολη Σύρου 19ος και 20ός αιώνας” (Έτος έκδοσης 1994, Εκδόσεις “Γνώση”) που εκδόθηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Αιγαίου και του Δήμου Ερμούπολης. Oι εξαιρετικές φωτογραφίες του Κώστα Μανώλη, ως αποδεικτικά στοιχεία, στόλισαν αξιοποιημένες από την ιδιαίτερη ευαισθησία του Μάνου Ελευθερίου την έκδοση αυτή
Τόσο τα μαυσωλεία και οι επιτύμβιες πλάκες, όσο και οι επιγραφές οι οποίες έχουν χαραχθεί σ αυτά βοηθούν στην κατανόηση της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής δομής της Ερμούπολης κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα.
Η οικονομική παρακμή της Ερμούπολης διέκοψε τη δαπανηρή δραστηριότητα και στο κοιμητήριο, με αποτέλεσμα στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού να επικρατήσει μια λιτότερη μορφή στην αρχιτεκτονική των μνημείων.
Τα κοιμητήρια είναι ένα σημαντικό κομμάτι κάθε πόλης και αντανακλούν την ιστορία, την αρχιτεκτονική, τον πολιτισμό και τους ανθρώπους της στο πέρασμα των χρόνων.
