Μιχάλης Μαυρίκος – Καραβομαραγκός
Το όνομά μου είναι Μιχάλης Μαυρίκος και είμαι περήφανος που ανήκω στην 4η γενιά καραβομαραγκών.
Εργάζομαι καθημερινά στο αρχαιότερο εν ενεργεία παραδοσιακό ναυπηγείο στην Ελλάδα, που ιδρύθηκε το 1860, και βρίσκεται στη Σύρο με την ονομασία ΤΑΡΣΑΝΑΣ ΑΕ.
Τη συγκεκριμένη τέχνη τη διδάχτηκα από τον πατέρα μου. Έχοντας απεριόριστο σεβασμό για την τέχνη των παππούδων μου, που παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα παρέμεινε ζωντανή στο διάβα των αιώνων, σήμερα η προσπάθειά μας επικεντρώνεται στο να διαφυλάξουμε την μακραίωνη παράδοση και να διατηρήσουμε ζωντανό το ιστορικό επάγγελμα του ταρσανά.
Από το 1986 που η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρώντας ότι ο ελληνικός αλιευτικός στόλος είναι υπεράριθμος, απαγορεύτηκε η κατασκευή νέων αλιευτικών σκαφών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μαραζώσει το επάγγελμα, καθώς οι αλιείς ήταν ο κύριος πνεύμονας ζωής για τους ταρσανάδες στην Ελλάδα. Έκτοτε τα παραδοσιακά ξύλινα καΐκια παρέμειναν στην αφάνεια, καθώς το κράτος άρχισε να επιδοτεί την αγορά ανεμότρατων κατασκευασμένων από σίδερο.
Επιπλέον με την κρίση που υπάρχει στην παραδοσιακή ναυπηγική, οι κατασκευές είναι από σπάνιες έως μηδενικές. Σήμερα οι κύριες δραστηριότητες του ναυπηγείου είναι κυρίως οι επισκευές, συντηρήσεις και διαχειμάνσεις σκαφών έως 500 τόνων.
Αλλά αυτό που με γεμίζει χαρά, είναι κάθε φορά που ξεκινάμε από το μηδέν να φτιάξουμε ένα νέο μας «παιδί». Χρησιμοποιούμε πάντα εγχώρια ξυλεία ως πρώτη ύλη, κυρίως πεύκο Σάμου και Μυτιλήνης όπου με μία καλή συντήρηση μπορεί να διατηρηθεί έως και 100 χρόνια.
Στη φωτογραφία φαίνεται ένα νεότευκτο Ελληνικό παραδοσιακό σκάφος, τύπου Συμιακής σκάφης, το οποίο έχει εξαφανιστεί από τις θάλασσές μας από τις αρχές του 19ου αιώνα. Με οδηγό την αγάπη μας για τη θάλασσα και την μοναδική αυτή ναυπηγική τέχνη, δουλεύουμε για την αναβίωσή του.
Είμαι βέβαιος ότι σε 10-20 χρόνια που ο κόσμος θα στραφεί ξανά στο ξύλινο σκάφος (που είναι το καλύτερο από άποψη ποιότητας και αντοχής), δεν θα υπάρχουν πλέον άνθρωποι που να διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία για να ασχοληθούν με την κατασκευή τους. Προσπαθούμε να δείξουμε στην πολιτεία και στον κόσμο που επισκέπτεται καθημερινά το ναυπηγείο μας ότι οφείλουμε να διατηρήσουμε ζωντανή κάθε δραστηριότητα που κινείται γύρω από τη ναυτιλία, καθώς αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας για τη χώρα μας.
===============
Ανάργυρος Ρούσσος – Παραδοσιακές Μεταλλικές Κατασκευές
Όταν στα μέσα του 19ου αιώνα οικοδομήθηκε η νεοκλασσική Ερμούπολη, η αφρόκρεμα των Βαυαρών, Ιταλών αλλά και Ελλήνων αρχιτεκτόνων, μηχανικών και τεχνιτών απασχολήθηκε στη Σύρο. Τα μεγαλοπρεπή λιτά νεοκλασσικά οικοδομήματα απαιτούσαν περίτεχνα κάγκελα στα μπαλκόνια, τα παράθυρα, τις αυλόπορτες και την περίφραξη. Ταυτόχρονα η βιομηχανική ανάπτυξη της Σύρου, με επίκεντρο το ναυπηγείο του Νεωρίου, έβγαλε μάστορες στην τέχνη της σιδηροτεχνίας μεγάλης τεχνικής κατάρτισης, που η παράλληλη σχέση τους με την υψηλής αισθητικής οικοδομική δραστηριότητα του νησιού, τους έκανε τεχνίτες-καλλιτέχνες.
Με αυτήν την γενιά των μαστόρων μαθήτευσε και ο Ανάργυρος Ρούσσος, ο πρεσβύτερος της οικογένειας, που έχει βγάλει τρεις γενιές τεχνιτών, με επιστημονική κατάρτιση τώρα πια, στην τέχνη των μεταλλικών κατασκευών. Γέννημα θρέμμα Συριανός, από τον Πάγο, στο κέντρο του νησιού, έζησε την χρυσή εποχή του Νεωρίου και της εμπορικής άνθισης της Ερμούπολης. Τότε που η βασίλισσα των Κυκλάδων ήταν πριγκήπισσα της Ελλάδας.
Λίγοι σήμερα φτιάχνουν τις σιδεριές των σπιτιών με τον παραδοσιακό τρόπο. Στη Σύρο όμως είναι επιβεβλημένο. Ξεχωρίζει το χειροποίητο από το κομμάτι παραγωγής.
Λίγες ώρες δουλεύει τώρα πια ο κυρ-Ανάργυρος, στην επιχείρηση που κρατάνε ο γιος του και ο εγγονός του. Με σχέδια παραδοσιακά, με αντιγραφή του παλιού κατεστραμμένου κομματιού που χρειάζεται αντικατάσταση ή καθ’ υπόδειξη του αρχιτέκτονα μηχανικού που έχει αναλάβει το έργο συντήρησης και αποκατάστασης. Βοηθάει και η σύγχρονη τεχνολογία. Κερδίζεις χρόνο και ακρίβεια στα κοψίματα, τα τρυπήματα, τα κουρμπαρίσματα. Η πραγματική δουλειά όμως γίνεται με το χέρι. Με μεράκι, παίρνει ένα ένα τα κομμάτια και τους δίνει την τελική τους μορφή, με το σφυρί και το αμόνι. Μία μία γίνονται οι κολήσεις και μία μία λιμάρονται και τέλος, όπου απαιτείται, μία μία χύνονται οι μολύβδινες σφραγίδες με τα ανθάκια, τους ρόδακες και την λεπτεπίλεπτη διακόσμηση. Για να φτιαχτούν τρία μέτρα κάγκελο, ανάλογα με το σχέδιο, μπορεί να πάρει μέρεs, όμως το αποτέλεσμα είναι εφάμιλλο των κορυφαίων σιδηροκατασκευών που έρχονταν με τα καράβια το 1850 από την Αγγλία και τη Γερμανία.
Πηγή: Blue Star Ferries
