«Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία – Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας» στο θέατρο «Απόλλων»

2o Φεστιβάλ Καταγραφής Πολιτιστικής Κληρονομιάς

«Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία – Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας»
“Mary, Marianna, Maria – The unsung Greek years of Callas”

Προβολή Ντοκιμαντέρ των Βασίλη Λούρα & Μιχάλη Ασθενίδη
για τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της σπουδαιότερης
λυρικής καλλιτέχνιδας του 20ου αιώνα.

Κυριακή 26 Μαΐου 2024 – Ώρα έναρξης 20:00
Θέατρο Απόλλων

Τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά επιτεύγματα, τα άγνωστα ντεμπούτα, οι προσωπικότητες που την καθόρισαν, τα ορόσημα της πορείας της, αλλά και οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το εμφυλιοπολεμικό κλίμα των δεκαετιών του ’40 και του ’50, οι άδικες επιθέσεις που δέχτηκε, αποτελούν βασικούς άξονες της αφήγησης της δύσκολης αλλά και μυθιστορηματικής ζωής της Κάλλας, η οποία κινήθηκε πάντα στο μεταίχμιο μεταξύ θριάμβου και τραγωδίας. Μέσα από σπάνιο αρχειακό υλικό, ανέκδοτες ηχογραφήσεις, συνεντεύξεις, ηχητικά ντοκουμέντα, και έχοντας ως σημείο αναφοράς τα πολύτιμα βιβλία του Πολύβιου Μαρσάν και κυρίως του Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, το ντοκιμαντέρ επιχειρεί να αφηγηθεί την ιστορία των πρώτων ετών της Κάλλας – μια ιστορία θριάμβου της θέλησης, του ταλέντου, της εργατικότητας, της αφοσίωσης, και ταυτόχρονα μια ιστορία αντίστασης σε κάθε δυσκολία και σε κάθε κακοποιητική συμπεριφορά.

Το ντοκιμαντέρ επιχειρεί να φωτίσει την περίοδο της προσωπικής και καλλιτεχνικής ενηλικίωσης της Κάλλας στην Αθήνα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, από το 1937 έως το 1945, καθώς και τα χρόνια μετά το 1957, όταν η παγκόσμια πλέον ντίβα επανασυνδέεται με την Ελλάδα.

Αν και με την άφιξή της στην Αθήνα το 1937 η δεκατετράχρονη Καλογεροπούλου πρωτοσυστήνεται ως Μαίρη στους συμμαθητές της στο Εθνικό Ωδείο, εντούτοις υπογράφει ως Μαριάννα στο πρώτο της συμβόλαιο με τη νεοσύστατη τότε Λυρική Σκηνή το 1940. Τον Μάρτιο του 1945, λίγο πριν φύγει από την Αθήνα για τη Νέα Υόρκη, εμφανίζεται σε συναυλία ως Mary Callas, καθώς ήδη ετοιμάζεται να ανοίξει τα φτερά της για τη μεγάλη καριέρα, οπότε θα γίνει διάσημη στα πέρατα του κόσμου ως Maria Callas. Στην πρώτη της επιστροφή στην Αθήνα το 1957, ως παγκόσμια πλέον σταρ της όπερας, εμφανίζεται στο Ηρώδειο ως Μαρία Μενεγκίνι Κάλλας.

Στις καινούριες συνεντεύξεις που έγιναν για τις ανάγκες του ντοκιμαντέρ, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ο γιος του ιδρυτικού Διευθυντή της ΕΛΣ Ιωάννης Μπαστιάς, ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Γιώργος Κουμεντάκης, ο λυρικός καλλιτέχνης Άρης Χριστοφέλλης, ο Πρόεδρος των Υποτροφιών Μαρία Κάλλας Κωνσταντίνος Πυλαρινός, ο Στέφαν Χαίρνερ, γιος του αρχιμουσικού Χανς Χαίρνερ, που διηύθυνε την Κάλλας το 1944 στον Φιντέλιο, η μεσόφωνος Κική Μορφωνιού, που τραγούδησε με την Κάλλας στη Νόρμα και τη Μήδεια της Επιδαύρου, η Χαρά Καλομοίρη, Διευθύντρια του Εθνικού Ωδείου, η Έφορος του Αρχείου του Ωδείου Αθηνών Στέλλα Κουρμπανά, η μελετήτρια του αρχείου Ζώρα, μουσικολόγος Σοφία Κοντώση, ο συνθέτης Φίλιππος Τσαλαχούρης κ.ά.

Επιπλέον, εκτός από τα αποσπάσματα συνεντεύξεων της ίδιας της Κάλλας, στο ντοκιμαντέρ περιλαμβάνονται επίσης παλαιότερες συνεντεύξεις της δασκάλας της στο Ωδείο Αθηνών Ελβίρας ντε Ιντάλγκο, των συναδέλφων της Ζωής Βλαχοπούλου, Μαρίκας Παπαδοπούλου, Άρντας Μαντικιάν, του συγγραφέα Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, του μαέστρου Λεωνίδα Ζώρα, του φίλου της Κάλλας Βρετανού αξιωματούχου Ρέυ Μόργκαν κ.ά. Τέλος, στο ντοκιμαντέρ ακούγονται πολύτιμες μαρτυρίες ανθρώπων που συνεργάστηκαν με την Κάλλας στα χρόνια της Κατοχής, όπως του ιδρυτικού Διευθυντή της ΕΛΣ Κωστή Μπαστιά, του σκηνοθέτη της πρώτης της Τόσκας Ντίνου Γιαννόπουλου, της Διευθύντριας Χορωδίας της ΕΛΣ Έλλης Νικολαΐδη, της πιανίστας (corépétitrice) Ίρμας Κολάση, των συναδέλφων της καλλιτεχνών Σπύρου Σαλίγκαρου, Μίτσας Κουραχάνη κ.ά.

Αν και το τραύμα του πολέμου θα ακολουθήσει την Κάλλας μέχρι το τέλος της ζωής της, εντούτοις καθίσταται σαφές ότι στα δύσκολα χρόνια που έζησε στην Αθήνα μπήκαν οι βάσεις για τη μετέπειτα καλλιτεχνική της πορεία. Δεν είναι μόνο ότι στην Αθήνα θα λάβει την καλλιτεχνική της εκπαίδευση από την Ελβίρα ντε Ιντάλγκο, αλλά και ότι θα αποκτήσει μια σημαντικότατη σκηνική και ερμηνευτική εμπειρία από τις παραστάσεις που θα δώσει με την Εθνική Λυρική Σκηνή. Επιπλέον, σε προσωπικό επίπεδο, στα οκτώ εκείνα χρόνια θα βρει την εσωτερική δύναμη να μετατρέψει κάθε δυσκολία, κάθε πρόκληση, κάθε επίθεση, σε εφόδιο και δύναμη για τη μετέπειτα ζωή της.

Βασικός κορμός της μουσικής αφήγησης του ντοκιμαντέρ είναι η ηχογράφηση από το ρεσιτάλ που έδωσε το 1957 στο Ηρώδειο, καθώς και άλλες θρυλικές στουντιακές και ζωντανές ηχογραφήσεις της Κάλλας. Στο ντοκιμαντέρ ακούγονται για πρώτη φορά ανέκδοτες ηχογραφήσεις της Κάλλας.

Το ντοκιμαντέρ αποτελεί μέρος του Έτους Κάλλας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο πλαίσιο του επετειακού έτους UNESCO Μαρία Κάλλας 2023 του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας. Την καλλιτεχνική επιμέλεια του Έτους Κάλλας της ΕΛΣ έχει ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής Γιώργος Κουμεντάκης.

Η ιδέα, η έρευνα και το σενάριο υπογράφονται από τον καλλιτεχνικό σύμβουλο Προγραμματισμού και Επικοινωνίας της ΕΛΣ Βασίλη Λούρα. Τη σκηνοθεσία συνυπογράφουν ο σκηνοθέτης Μιχάλης Ασθενίδης και ο Βασίλης Λούρας. Επιστημονικοί σύμβουλοι του ντοκιμαντέρ είναι ο διακεκριμένος λυρικός καλλιτέχνης Άρης Χριστοφέλλης και η μουσικολόγος της ΕΛΣ Σοφία Κομποτιάτη. Το ντοκιμαντέρ αποτελεί μια συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της εταιρείας παραγωγής Escape. Παραγωγός του ντοκιμαντέρ είναι η Στέλλα Αγγελέτου, διευθύντρια Καλλιτεχνικής Παραγωγής της ΕΛΣ.

H προβολή αφιερώνεται στον σπουδαίο Κωστή Μπαστιά, τον ιδρυτικό διευθυντή της ΕΛΣ, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ερμούπολη, ο οποίος προσέλαβε την νεαρή Καλογεροπούλου ήδη από το 1940.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Ιδέα, έρευνα, σενάριο, αφήγηση: ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΟΥΡΑΣ
Σκηνοθεσία: ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΣΘΕΝΙΔΗΣ – ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΟΥΡΑΣ
Μοντάζ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΣΘΕΝΙΔΗΣ
Παραγωγός: ΣΤΕΛΛΑ ΑΓΓΕΛΕΤΟΥ
Επιστημονικοί σύμβουλοι: ΑΡΗΣ ΧΡΙΣΤΟΦΕΛΛΗΣ, ΣΟΦΙΑ ΚΟΜΠΟΤΙΑΤΗ
Οργάνωση παραγωγής, δημόσιες σχέσεις: Ηώ Καλοχρήστου
Διεύθυνση φωτογραφίας: Φώτης Ζυγούρης
Ηχοληψία: Φίλιππος Μάνεσης
Χειριστής drone: Χρήστος Γιατράκος
Colourist: Μάνθος Σάρδης
Sound mix: Κώστας Μπώκος
Κάμερα: Φώτης Μπουγάς
Φωτιστικός εξοπλισμός: BSK – Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός
Ηλεκτρολόγοι: Γιώργος Ζαγοραίος, Θανάσης Κυρίτσης, Βλάσης Παπαπετρόπουλος, Βαγγέλης Κοντοδήμας
Φωτογράφοι: Ανδρέας Σιμόπουλος, Βαλέρια Ισάεβα
Μακιγιάζ, κομμώσεις: Έλενα Παπάζογλου, Αμάντα Βελέ
Επεξεργασία, αποκατάσταση ανέκδοτων ηχογραφήσεων: Άρης Χριστοφέλλης
Μουσική επιμέλεια: Βασίλης Λούρας
Εικαστική ταυτότητα: Νίκος Πάστρας
Animation: Βαγγέλης Μαντζαβίνος
Προβολές – 3D mapping: Ευάγγελος Τσαρούμης
Συνεργάτιδα γραφίστρια: Μαρία Μπουγιούκου
Γαλλική εκφώνηση: Βενσάν Λαμπέρ
Μεταφράσεις: Κυριάκος Καρσεράς (ελληνικά προς αγγλικά), Λητώ Ιωακειμίδου (γαλλικά), Αγγελική Μπούρα (αγγλικά προς ελληνικά), texto (γερμανικά, γαλλικά)
Μετάφραση άριας «Madre, pietosa Vergine» στα ελληνικά: Γιώργος Κασαπίδης
Παραγωγή, απομαγνητοφώνηση, τίτλοι τέλους: Γιώτα Λούρα
Συνεργάτης στην έρευνα: Θοδωρής Χονδρόγιαννος
Υποτιτλισμός: Έφη Μούκα
Επιμέλεια, διόρθωση υποτίτλων: Δημήτρης Καραδήμας
Ηχογραφήσεις ΕΛΣ: Γιώργος Ρεκούτης, Προϊστάμενος Τμήματος Ήχου, Ηχοενίσχυσης και Ηχοληψίας ΕΛΣ
Νομικές υπηρεσίες: Δάφνη Χατζηπροκοπίου, Κλαίρη Κουρή

ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗ
Εθνική Λυρική Σκηνή & Escape

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
Υπουργείο Πολιτισμού / Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος / ΔΕΗ

**Απαραίτητη [για την ισχύ του εισιτηρίου] η προσέλευση το αργότερο 10 λεπτά πριν την έναρξη της εκδήλωσης

Βρείτε περισσότερες πληροφορίες & ενημερωθείτε για όλες τις δράσεις του Φεστιβάλ: www.heritagefestival.gr