Ένα ιστορικό αυτοκίνητο Enfield 8000 επαναπατρίστηκε χθες Τρίτη 2 Ιουλίου 2024 και πρόκειται να προσφερθεί στην τοπική κοινωνία και τους επισκέπτες της Σύρου. Το πορτοκαλί Enfield 8000 έφτασε από το Λίβερπουλ στη Σύρο και αποτελεί πλέον μέρος της συλλογής της Hermoupolis Heritage. Ταξίδεψε οδικώς, όχι πάνω στις δικές του ρόδες, αλλά χάρη σε φίλο του Δημήτρη Σταυρακόπουλου και λάτρη του ιστορικού οχήματος που ανέλαβε να το μεταφέρει μέσα σε ειδικό βαν,διασχίζοντας την Ευρώπη σε μια επταήμερη διαδρομή.
Η Hermoupolis Heritage, πιστή στο όραμά της να διασώζει γνήσια στοιχεία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Σύρου, και δη της βιομηχανικής της ιστορίας, έβγαλε από την αφάνεια ακόμα ένα Enfield 8000, έμπρακτα και αποτελεσματικά. Το όχημα, που βρέθηκε σε ακινησία, θα επισκευαστεί και μόλις ανακτήσει τη λάμψη του θα κυκλοφορήσει ξανά στους δρόμους της Ερμούπολης.
Το ιστορικό της μεταφοράς του στη Σύρο
Κάθε μεγάλο όνειρο προϋποθέτει έναν ακούραστο αγώνα για να πραγματοποιηθεί. Συνεπώς, δεν αποτέλεσαν έκπληξη τα εμπόδια που παρουσιάστηκαν, από τον αρχικό εντοπισμό του οχήματος στο Λίβερπουλ πριν από δύο και πλέον χρόνια, μέχρι χθες που επιτέλους βρέθηκε ξανά στον τόπο όπου κατασκευάστηκε. Το ιστορικό έχει ως εξής:
Ο Δημήτρης Σταυρακόπουλος, ιδρυτής και διαχειριστής της Hermoupolis Heritage, γνωρίστηκε με τον Γουίλ Σόγιερ, ο οποίος ζει στη Σύρο και πριν μερικά χρόνια είχε φέρει εδώ ένα άλλο Enfield 8000. Ως λάτρης του ιστορικού οχήματος, είχε διασυνδέσεις στον ομώνυμο σύλλογο του Ηνωμένου Βασιλείου, μέσω του οποίου εντοπίστηκε ακόμα ένα όχημα. Κάποιος το είχε στην κατοχή του και το είχε θέσει σε δημοπρασία στο Λίβερπουλ. Με τη βοήθεια του κ. Σόγιερ, η Hermoupolis Heritage έδωσε την υψηλότερη προσφορά και πλέον της ανήκε επισήμως. Ωστόσο, αμέσως μετά συνέβη μια απίστευτη ανατροπή.
Όταν πήγαν να παραλάβουν το αυτοκίνητο από το σημείο όπου ήταν αποθηκευμένο, όπως ήταν φυσικό ζητήθηκαν τα νομιμοποιητικά του έγγραφα. Ο κάτοχος δεν τα είχε και τελικά ομολόγησε ότι το όχημα δεν ήταν καν δικό του! Κι όχι μόνο αυτό αλλά το είχε ιδιοποιηθεί παράνομα υπεξαιρώντας το από την αυλή ενός ακατοίκητου σπιτιού. Για την Ιστορία, εργαζόταν στην καθαριότητα του Δήμου, είχε εντολή να καθαρίσει τον εξωτερικό χώρο της οικίας ενός πολίτη που είχε πεθάνει, εκεί το βρήκε και …το πήρε.
Η κατάσταση ήταν πλέον αρκετά περίπλοκη: ο οιονεί κάτοχος κινδύνευε από τον νόμο, αλλά αρνιόταν να παραδώσει το αυτοκίνητο προσφερόμενος να επιστρέψει τα χρήματα. Ευτυχώς, ο κ. Σόγιερ ήταν ακαριαίος στην αντίδρασή του και μέσω του συλλόγου εντόπισε σχετικά γρήγορα τον πραγματικό ιδιοκτήτη. Ούτε αυτή ήταν μια απλή στιγμή. Μετά από διαπραγματεύσεις, ο πραγματικός ιδιοκτήτης ζήτησε ξανά το αντίτιμο προκειμένου να γίνει η νόμιμη μεταβίβαση. Αφού η Hermoupolis Heritageτο πλήρωσε για δεύτερη φορά, η άδεια μεταβιβάστηκε επισήμως στον κ. Σταυρακόπουλο, με τη σφραγίδα των αρμόδιων υπηρεσιών του Ηνωμένου Βασιλείου. Για τα επόμενα δύο χρόνια, παρέμεινε σε γκαράζ μέχρι να βρεθεί η κατάλληλη στιγμή και το κονδύλι για να επιστρέψει στην Ελλάδα.
Στη συνέχεια, το όχημα μεταφέρθηκε με έξοδα της Hermoupolis Heritage. Με αφορμή την επίσκεψη του αδερφού του κ. Σόγιερ στη Σύρο εν όψει του γάμου της ανιψιάς του, ο ίδιος προσφέρθηκε να το φέρει μαζί του. Έτσι, το φόρτωσε σε ένα μικρό φορτηγό τύπου βαν και ταξίδεψε επτά ημέρες οδικώς από το Λίβερπουλ μέχρι τον Πειραιά κι από εκεί έφτασε στη Σύρο χθες με το πλοίο της γραμμής.
Το πορτοκαλί Enfield 8000 προς το παρόν θα αποθηκευτεί, και μόλις βρεθούν και αγοραστούν τα ανταλλακτικά, θα ξεκινήσει η συντήρησή του. Στόχος είναι το όχημα να ξαναλειτουργήσει και να κυκλοφορήσει στην Ερμούπολη, ώστε όλοι να βλέπουμε μέρος της βιομηχανικής ιστορίας της Σύρου ζωντανή ανάμεσά μας.
Η Hermoupolis Heritage ευχαριστεί από καρδιάς τον Γουίλ Σόγιερ, χωρίς τη βοήθεια του οποίου η διάσωση του οχήματος δεν θα είχε γίνει, τον αδερφό του, Νίκολα Σόγιερ, που το έφερε στη Σύρο με προσωπικό κόπο, καθώς και την μεταφορική εταιρία «Θεόφιλος» που διέθεσε ειδικό κλαρκ για να βγει το όχημα από το βαν και να τοποθετηθεί στις εγκαταστάσεις της.
Η ιστορία του αυτοκινήτου Enfield 8000
Το Enfield 8000 αποτελεί τεκμήριο της βιομηχανικής ταυτότητας της Ερμούπολης. Σημειωτέο, ότι πρόκειται για ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο που κατασκευάστηκε στη Σύρο τη δεκαετία του 1970. Εμπνευστής του υπήρξε ο εφοπλιστής Γιάννης Γουλανδρής, ο οποίος, στα τέλη της δεκαετίας 1960, αγόρασε τμήμα της βρετανικής Enfield Automotive Company, παρακινούμενος από έναν διαγωνισμό της βρετανικής δημόσιας επιχείρησης ηλεκτρισμού που πριμοδοτούσε την παραγωγή ενός ηλεκτροκίνητου οχήματος πόλης. Στο νησί Ουάιτ όπου ήταν η έδρα του εργοστασίου, ο μηχανικός Κωνσταντίνος Αδρακτάς, απόφοιτος του ΜΙΤ, επανασχεδίασε το αρχικό πρωτότυπο Ε465, το οποίο πλέον ονομάστηκε Enfield E8000.
Ωστόσο, μια διαρκής εργατική απεργία στη Μεγάλη Βρετανία καθυστερούσε τη μαζική παραγωγή και γι’ αυτό η εταιρία μεταφέρθηκε στην Ελλάδα, σε εγκαταστάσεις του Νεωρίου, στην Ερμούπολη, τότε ιδιοκτησίας της οικογένειας Γουλανδρή. Εκεί, κατασκευάστηκαν 112 ή 120 οχήματα από το 1973 και για μια τριετία, σε κόκκινο, πορτοκαλί, μπλε και κίτρινο χρώμα. Εκτός από το ΙΧ, σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε το αντίστοιχο τζιπ («Bicini») και το επαγγελματικό φορτηγάκι («Miner»). Φημολογείται, δε, ότι πριν την απόφαση της μεταφοράς της γραμμής παραγωγής στη Σύρο, είχε εκδηλωθεί ενδιαφέρον από τον τότε κυβερνήτη της Καλιφόρνια να μεταφερθεί η γραμμή παραγωγής στις ΗΠΑ. Όλα τα οχήματα εξάγονταν κυρίως στη βρετανική αγορά, με το Συμβούλιο Ηλεκτρισμού του Ηνωμένου Βασιλείου να αγοράζει τα μισά, ενώ τα υπόλοιπα πουλήθηκαν σε ιδιώτες εκτός Ελλάδας.
Το εργατικό δυναμικό του Νεωρίου ήταν ντόπιοι τεχνίτες πλοίων και καραβομαραγκοί, οι οποίοι δεν διέθεταν εμπειρία στην κατασκευή αυτοκινήτων. Χρειάστηκε να προσαρμοστούν στη διαχείριση του λεπτού και εύκαμπτου αλουμινίου, αφού είχαν συνηθίσει στις χοντρές λαμαρίνες των πλοίων που κατασκευάζονταν στο Νεώριο. Επίσης, η σφυρηλάτηση ήταν χειρωνακτική και τα καλούπια ξύλινα, δεδομένου ότι δεν υπήρχε προηγμένη τεχνογνωσία. Επικεφαλής της παραγωγής ήταν οι βιομηχανικοί σχεδιαστές Γιώργος Μιχαήλ και John Ackroyd.
Το 1976 ήταν η τελευταία χρονιά παραγωγής, με την ελληνική γραφειοκρατία αλλά και τα νομικά κενά να αποτρέπουν τις προσπάθειες. Για παράδειγμα, ένα από τα κωλύματα του ελληνικού κρατικού μηχανισμού ήταν ότι δεν ήξεραν πού να το κατατάξουν δεδομένου ότι δεν είχε κινητήρα εσωτερικής καύσης. Ακόμα, ποτέ δεν εγκρίθηκε η επίσημη δοκιμή του αυτοκινήτου στους ελληνικούς δρόμους, ενώ ο εκτελωνισμός των ανταλλακτικών ήταν εξαιρετικά χρονοβόρος. Το ελληνικό κράτος τότε δεν συμμερίστηκε το όραμα του Γουλανδρή για ηλεκτροκίνηση και δεν δημιούργησε το νομικό πλαίσιο ώστε το Enfield E8000 να μπορεί να κυκλοφορήσει στην Ελλάδα. Επίσης, τότε δέσποζε το πετρελαϊκό λόμπι γύρω από το οποίο περιστρεφόταν η οικονομία, ενώ κανείς ιθύνων δε διέκρινε τη σημερινή ενεργειακή κρίση και την ανάγκη ηλεκτροκίνητων οχημάτων με τους αποδεδειγμένα μηδενικούς ρύπους.
Η τεχνολογική πρωτοπορία του Enfield 8000
Το Enfield 8000 αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία των ηλεκτρικών οχημάτων, καθώς αναδείχθηκε πρωτοπόρο όχημα στον χώρο της ηλεκτροκίνησης και συνέβαλε στην ανάπτυξη της σημερινής τεχνολογίας των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Μάλιστα, τότε πέρασε με επιτυχία όλες τις προβλεπόμενες δοκιμασίες της Μεγάλης Βρετανίας, τεχνικές και ασφάλειας, σχετικά με νέα οχήματα. Η εμπειρία από την κατασκευή και την παραγωγή του συνέβαλε στην εξέλιξη της τεχνολογίας των ηλεκτρικών οχημάτων, ενθαρρύνοντας άλλους κατασκευαστές να ακολουθήσουν το παράδειγμα και να επενδύσουν στην ανάπτυξη ηλεκτρικών μοντέλων.
Είχε καινοτόμο σχεδιασμό, καθώς η Enfield Automotive είχε αποφασίσει να κατασκευάσει ένα μικρό κι ελαφρύ αυτοκίνητο που θα κάλυπτε τις αστικές μετακινήσεις. Κατασκευασμένο από αλουμίνιο, το Enfield 8000 ήταν εξαιρετικά ελαφρύ, προσφέροντας ταυτόχρονα αξιοπρεπή ασφάλεια και απόδοση. Ήταν πλήρως ηλεκτρικό, με έναν ηλεκτροκινητήρα ικανό να αναπτύσσει αρκετή ισχύ μέσα στην πόλη. Η μπαταρία, παρόλο που ήταν σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης σε σχέση με τις σημερινές προδιαγραφές, επέτρεπε αξιόπιστες αποστάσεις πριν από την ανάγκη επαναφόρτισης.
Τα Enfield 8000 στη Σύρο σήμερα
Σήμερα, υπάρχει ένα κίτρινο Enfield 8000 ίδιου χρώματος, το οποίο εκτείθεται στο Βιομηχανικό Μουσείο της Ερμούπολης. Ο Σύλλογος Ιστορικών Οχημάτων και ο πρόεδρος κ. Αλέξης Μαρατζίδης, χάρη στις προσωπικές του προσπάθειες, κατάφεραν να επαναπατριστεί το όχημα στη Σύρο. Αυτή η κίνηση έδωσε την ευκαιρία στη σύγχρονη κοινωνία της Σύρου να γνωρίσει το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο που παράχθηκε στο νησί. Για την Hermoupolis Heritage, αυτό ήταν καθοριστικής σημασίας.
Η θέση της Hermoupolis Heritage
Μετά από έρευνα, διαπιστώθηκε ότι την τρέχουσα εποχή έχουν εναπομείνει κάποια οχήματα Enfield 8000 στον κόσμο, ολόκληρα ή αποσπασματικά. Η Hermoupolis Heritage θεωρεί ότι η διάσωση αυτού του ιστορικού οχήματος είναι απολύτως αναγκαία και για τους εξής λόγους, καθώς αποτελεί:
- Σημαντικό τεκμήριο της βιομηχανικής ιστορίας της Ερμούπολης και συνεπώς της ταυτότητάς της.
- Σύμβολο της ιδέας της ηλεκτροκίνησης ως μορφή προστασίας του περιβάλλοντος η οποία αξίζει να προωθηθεί.
- Σύμβολο δημιουργικότητας, καινοτομίας και παραγωγικής διαδικασίας του δευτερογενή τομέα που μπορεί να παρακινήσει νέα παρόμοια επιχειρηματικά σχέδια ειδικά από τους νέους, ώστε να αντιστραφεί η νοοτροπία ότι τίποτα δεν παράγεται πλέον.
Σύμφωνα με τις αρχές της Hermoupolis Heritage, τα άτομα και οι οργανισμοί που συμμερίζονται το όραμά της, είναι ευπρόσδεκτοι να λειτουργήσουν ως χορηγοί των προγραμμάτων της.
