Στην ελληνική μυθολογία ο Εύμαιος είναι ένα αρκετά σημαντικό πρόσωπο της Οδύσσειας του Ομήρου. Ο Εύμαιος ήταν ο πιστός χοιροβοσκός του Οδυσσέα, που έκανε κάθε προσπάθεια για να διατηρηθεί η περιουσία του κυρίου του κατά τη διάρκεια της εικοσάχρονης απουσίας του. Είναι το μοναδικό πρόσωπο στην Οδύσσεια στο οποίο ο ποιητής της απευθύνεται στο δέυτερο πρόσωπο: «δι Ευμαίη» = «εσύ, Εύμαιε».
Είναι το μοναδικό πρόσωπο στην Οδύσσεια στο οποίο ο ποιητής της απευθύνεται στο δεύτερο πρόσωπο: «δι Ευμαίη» = «εσύ, Εύμαιε». Ο Εύμαιος αναφέρεται αρχικά από τον Όμηρο στη ραψωδία ν. Συγκεκριμένα στους στίχους 455-457 η θεά Αθηνά συμβουλεύει τον Οδυσσέα να καταφύγει στο χοιροβοσκό του, τον Εύμαιο. Στο σημείο αυτό πληροφορούμαστε ότι ο Εύμαιος ήταν πιστός υπηρέτης του Οδυσσέα, φρόντιζε τους χοίρους, αγαπούσε τον Τηλέμαχο και σεβόταν την Πηνελόπη.
Στη ραψωδία ξ ο Οδυσσέας φτάνει στην καλύβα του Εύμαιου. Εκεί ο χοιροβοσκός, φιλόξενος, καλοδέχεται τον αφέντη του, του εκφράζει την αφοσίωσή του και του δίνει πληροφορίες για την περιουσία του, τους μνηστήρες και την Πηνελόπη.
Στη ραψωδία ο, ο Τηλέμαχος πηγαίνει στην καλύβα του Εύμαιου, μετά από προτροπή της Αθηνάς. Στο μεταξύ ο χοιροβοσκός αφηγείται στον Οδυσσέα πως ήταν βασιλόπουλο, γιος του Κτησία, βασιλιά της νήσου Συρίης, αλλά η Φοίνισσα τροφός του τον πήρε μαζί της σε φοινικικό καράβι και οι Φοίνικες έμποροι τον πούλησαν στο Λαέρτη, περνώντας από την Ιθάκη. Η Αντίκλεια τον ανάθρεψε σαν παιδί της και, όταν μεγάλωσε τον εγκατέστησε στους αγρούς.
Στη ραψωδία π (στίχοι 1-35 ) ο Εύμαιος υποδέχεται με συγκίνηση τον Τηλέμαχο, ο οποίος του ζητάει πληροφορίες για τον ξένο που φιλοξενεί στην καλύβα του. Ο Εύμαιος, πρόθυμος, τον ενημερώνει (στίχοι 70-75) και στη συνέχεια πηγαίνει να αναγγείλει την άφιξη του Τηλέμαχου μόνο στην Πηνελόπη (στίχοι 141-172 ). Στο μεταξύ ο Οδυσσέας αποκαλύπτεται στον Τηλέμαχο και ετοιμάζουν μαζί σχέδιο εξόντωσης των μνηστήρων.
Στη ραψωδία ρ ο Εύμαιος μαζί με τον Οδυσσέα μεταμφιεσμένο σε ζητιάνο πηγαίνουν στο παλάτι. Στους στίχους 350-370 ο Οδυσσέας ζητάει από τον Εύμαιο πληροφορίες για τον Άργο, το πιστό του σκυλί.
Στη ραψωδία φ ο Οδυσσέας αποκαλύπτεται στον Εύμαιο, αφού βεβαιώνεται για την αφοσίωσή του και προετοιμάζει μαζί με αυτόν, τον Τηλέμαχο και τον βουκόλο Φιλοίτιο, το φόνο των μνηστήρων. Στους στίχους 377-415 ο Εύμαιος με παρέμβαση του Τηλέμαχου δίνει το τόξο στον Οδυσσέα.
Στη ραψωδία χ ακολουθεί η μνηστηροφονία και στη ραψωδία ω ο Εύμαιος συνοδεύει τον Οδυσσέα και τον Τηλέμαχο στο αγρόκτημα για να συναντήσουν το Λαέρτη.
Εικάζεται, βάσει του άρθρου www.kolivas.de/archives/130175 ότι έχει βρεθεί η σπηλιά του Εύμαιου.
Ιστορική αναφορά σε βιβλία (βλ. Πηγές)
Προς τα Νοτιοανατολικά από το Βουνάκι υπάρχουν περιοχές με τις παραπάνω τοπωνυμίες. Από τους Αρχαιολόγους, Έλληνες και ξένους, που ασχολήθηκαν με τα αρχαία του Γαλησσά, μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι «παλαιόταται πόλεις της Νήσον έκειντο εις τα Βόρια της Νήσοι) δηλ. Χαλανδριανή και τα Β. Δυτικά μεταγενέστερον εκείνης, μεταξύ Γαλησσά και Φοίνικα… Υπήρχε στο Γαλησσά πόλη αρχαιοτάτη και στο Φοίνικα επίσης πόλη αρχαιοτάτη οι οποίες μετά ενώθηκαν και είχαν κοινό νεκροταφείο στην τοποθεσία Τσιριγώτου»(2). Έτσι καταλαβαίνουμε γιατί στις περιοχές αυτές βρέθηκαν ίχνη αρχαιότατου πολιτισμού.
Την εποχή αυτή «η Σύρος είχε δικό της βασιλιά, δική της Βουλή γερόντων και αποτελούσε μικροσκοπικό και ανεξάρτητο βασίλειο. Ενός μόνο βασιλιά το όνομα μάς είναι γνωστό. Πρόκειται για τον Κτησία γιο του Ορμένου»(3). Ο Κτησίας ο γιος του Ορμένον καταγόταν από θεϊκή γενιά! Ο θρόνος του ένωνε τις δυο πολιτείες που ‘ταν σκαρφαλωμένες μια στην ανατολική μεριά της Σύρου και μια στη Δυτική: Ποσίδεια – Φοίνικα — και Γαλησσά. «Και οι δύο αυτές πόλεις είχαν καλά λιμάνια κι ευρύχωρα για τα πολλά καράβια που έφταναν από χώρες μακρυνές και κοντινές» (4).
Ο γιος του Κτησία ήταν ο Εύμαιος, είχε για παραμάνα γυναίκα φοινικικής «καλής και ένδοξης καταγωγής». Έμποροι Φοίνικες που ήρθαν στη Σύρο να πουλήσουν τα εμπορεύματά τους, την έπεισαν να τους ακολουθήσει για να τη μεταφέρουν με τα καράβια τους στους γονείς της. Αυτή δέχτηκε. Το βασιλόπουλο ο Εύμαιος την ακολούθησε. Κατά το ταξίδι η παραμάνα πέθανε από ξαφνικό κακό και οι θαλασσινοί την έριξαν στα κύματα. Οι καιρικές συνθήκες οδήγησαν το πλοίο στην Ιθάκη όπου οι έμποροι πούλησαν για σκλάβο τον Εύμαιο στο Λαέρτη, τον πατέρα του Οδυσσέα. Ο Λαέρτης τον έκανε «χοιροβοσκό».
Ο Πλούταρχος βασιζόμενος σε αρχαία πληροφορία αναφέρει ότι ο Εύμαιος, μετά την απελευθέρωσή του από τον Τηλέμαχο, έγινε γενάρχης των Κοιλιαδών στην Ιθάκη.
Πηγές:
1. Φρέρης Μάρκος – Ο Γαλησσάς της Σύρου – Από τα αρχαιότατα χρόνια μέχρι σήμερα – Αθήνα 1984, σελ. 15
2. Φραγκιδης Α ο.π., σελ. 305 και 322
3. Αμπελάς Τ. ο.π., σελ. 100
4. Δημήτριος Γ. Ιερωνύμου – Η νυφούλα του Αιγαίου – Αθήνα 1958, σελ. 169
5. http://syntrofia.pbworks.com
