Ενημερωτική Ομιλία από την Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία στην Σύρο

• Γραφάκος Στέλιος, Παιδίατρος – Αιματολόγος, Δ/ντής στη Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών, Νοσοκομείο Παίδων «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ»
• Κουμαριανού Αργυρώ, Αιματολόγος, Αιματολογική Κλινική, ΙΑΣΩ Γενική Κλινική
• Ματσούκα Χάρις, Αιματολόγος, Δ/ντρια Αιματολογικού Τμήματος, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ»

• Δαδιώτης Λουκάς, Αιματολόγος, Δ/ντής Νοσοκομειακής Υπηρεσίας Αιμοδοσίας, Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά «ΤΖΑΝΕΙΟ»
• Χατζηγεωργίου Ιωάννης, Παθολόγος, Γενικό Νοσοκομείο Σύρου «Βαρδάκειο και Πρώιο»

———

Είναι χαρακτηριστικό, ότι στην Ελλάδα είναι εγγεγραμμένοι μόνο 30.000 εθελοντές δότες μυελού, σε αντίθεση με την Κύπρο, που διαθέτει 121.000 δότες, τη στιγμή που ο πληθυσμός της χώρας μας είναι περίπου 10 φορές μεγαλύτερος. Δηλαδή, αν ακολουθούσαμε το παράδειγμα των αδελφών Κυπρίων, θα έπρεπε να είχαμε τουλάχιστον 1.000.000 δότες!

Την ίδια ώρα, στη χώρα μας, λειτουργούν 20 ιδιωτικές τράπεζες ομφάλιου αίματος με άγνωστο αριθμό αποθηκευμένων μονάδων, που είναι εξαιρετικά απίθανο να χρησιμεύσουν τόσο για αυτόλογη, όσο και για αλλογενή χρήση.

Η αλλογενής μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων είναι καθιερωμένη θεραπεία που μπορεί κυριολεκτικά να σώσει τη ζωή ασθενών, που πάσχουν από σοβαρές ασθένειες, όπως λευχαιμία, απλαστική αναιμία και μεσογειακή αναιμία. Γι’ αυτό το λόγο, είναι επιτακτική η ανάγκη στη χώρα μας να αναπτυχθεί η δωρεά μυελού και ομφάλιου αίματος σε Δημόσια Τράπεζα.

Πολλά νοσήματα που μέχρι πρότινος είχαν μοιραία κατάληξη, όπως η λευχαιμία, μπορούν σήμερα να αντιμετωπισθούν με την αντικατάσταση του μυελού των οστών του πάσχοντα με αιμοποιητικά κύτταρα, που λαμβάνονται από το μυελό, το αίμα ή το ομφάλιο αίμα ενός άλλου ανθρώπου, συμβατού αδελφού ή εθελοντή δότη. Η πιθανότητα εύρεσης συμβατού με τον ασθενή αδελφού είναι μόνο 30%, γεγονός που κάνει φανερή την ανάγκη ύπαρξης μιας μεγάλης Δεξαμενής Εθελοντών δοτών, ώστε όλοι οι ασθενείς που χρειάζονται αλλογενή μεταμόσχευση να μπορούν να έχουν αυτή την ευκαιρία.

Στην Ελλάδα, πραγματοποιείται, σε ετήσια βάση, αριθμός αλλογενών μεταμοσχεύσεων απο μη συγγενείς συμβατούς δότες, ανάλογος με τις αναπτυγμένες χώρες, με πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα. Δυστυχώς όμως, η Ελληνική Δεξαμενή είναι πολύ ισχνή (μόλις 30.000 δότες) με αποτέλεσμα η συντριπτική πλειοψηφία των μοσχευμάτων για τους Έλληνες ασθενείς να προέρχεται από το εξωτερικό. Να σημειώσουμε, ότι η ανεύρεση ενός δότη συμβατού με τον άρρωστο είναι πιθανότερη μέσα στην εθνική δεξαμενή, η διαδικασία είναι ταχύτερη και βεβαίως, υπάρχει οικονομικό όφελος για τη χώρα. 

Τα τελευταία χρόνια, με την δραστηριότητα της ΕΑΕ, μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει ενημερωθεί και ευαισθητοποιηθεί με αποτέλεσμα να αυξηθεί ο αριθμός των εθελοντών δοτών. Επίσης, τα δύο τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται στην Πάτρα το Κέντρο Εθελοντών Δοτών του Πανεπιστημίου Πατρών, το οποίο έχει εγγράψει περισσότερους από 3.000 εθελοντές. Το σημαντικό είναι το γεγονός ότι πραγματοποιήθηκαν ήδη δύο μεταμοσχεύσεις στη χώρα μας από δότες προερχόμενους από τη δεξαμενή του ΚΕΔΜΟΠ. 

Ακόμη, σύντομα πρόκειται να λειτουργήσει στην Ογκολογική Μονάδα «Μ. Β. Βαρδινογιάννη – ΕΛΠΙΔΑ» του Νοσοκομείου Παίδων Αθηνών «Αγία Σοφία» η Τράπεζα Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών «ΟΡΑΜΑ ΕΛΠΙΔΑΣ», και έτσι αναμένεται σε λίγα χρόνια, με συντονισμένες προσπάθειες και συνεχή ενημέρωση να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των Ελλήνων εθελοντών δοτών.

Πολύτιμη πηγή αιμοποιητικών κυττάρων για αλλογενή μεταμόσχευση αποτελεί και το ομφάλιο αίμα. Από το 1992, έτος που αποδείχθηκε επιστημονικά η δυνατότητα χρήσης του ομφάλιου αίματος για μεταμόσχευση, μέχρι το 2009 ιδρύθηκαν πάνω από 55 δημόσιες τράπεζες παγκοσμίως, που διαθέτουν περισσότερες από 550.000 μονάδες ομφάλιου αίματος. Διεθνώς, έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 30.000 αλλογενείς μεταμοσχεύσεις με ομφάλια αίματα, που χορηγήθηκαν από δημόσιες τράπεζες.

Παράλληλα, άνθισε και η εμπορική εκμετάλλευση του ομφάλιου αίματος με τη δημιουργία 150 περίπου ιδιωτικών τραπεζών φύλαξης για προσωπική ή οικογενειακή χρήση. Μέχρι το 2011, πάνω από 1.200.000 ομφάλια αίματα είχαν αποθηκευθεί σε ιδιωτικές τράπεζες, ενώ, όπως προκύπτει από ανεπίσημα κυρίως στοιχεία, τα οποία προέρχονται από την Αμερική, ελάχιστα από αυτά έχουν χρησιμοποιηθεί σε μεταμοσχεύσεις.

Σήμερα, βασικό επιχείρημα υπέρ της φύλαξης των κυττάρων του ομφαλοπλακουντιακού αίματος σε ιδιωτικές τράπεζες, αποτελεί η ευρέως διαφημιζόμενη μελλοντική αυτόλογη χρήση τους στο πλαίσιο θεραπειών της λεγόμενης αναγεννητικής ιατρικής. Έτσι, γίνεται μεγάλος θόρυβος για τη χρήση των κυττάρων αυτών για τη θεραπεία ποικίλων νόσων, όπως η άνοια, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι καρδιοπάθειες κλπ.

Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία τεκμηριωμένη επιστημονικά απόδειξη, ότι τα αιμοποιητικά κύτταρα του ομφάλιου αίματος μπορούν να διαφοροποιηθούν σε άλλους ιστούς. Επίσης, τα νοσήματα φθοράς, όπως τα παραπάνω, εμφανίζονται σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών και ουδείς εγγυάται, ότι τα ομφάλια αίματα, αποθηκευμένα επί τόσα έτη, θα συνεχίζουν να είναι λειτουργικά. Σήμερα, η έρευνα έχει στραφεί στη γενετική τροποποίηση σωματικών κυττάρων από ενήλικα για την παραγωγή όλων των ιστών, που, αν έχει ευνοϊκά αποτελέσματα, τα κύτταρα αυτά θα αποτελέσουν την πραγματική πηγή για την αναγεννητική ιατρική. Η ιδιωτική φύλαξη του ομφάλιου αίματος δεν συστήνεται από καμιά επιστημονική εταιρεία ούτε από κάποιο διεθνή οργανισμό, απεναντίας, οι αρμόδιες επιστημονικές εταιρείες, όπως η Αμερικανική Εταιρεία Μεταμόσχευσης αιμοποιητικών κυττάρων, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής, το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων, η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία και οργανισμοί, όπως η Παγκόσμια Ένωση Δοτών Μυελού Οστών, η Επιτροπή Ηθικής για την Επιστήμη και τις Νέες Τεχνολογίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υποστηρίζουν τη δωρεά του ομφάλιου αίματος σε Δημόσιες Τράπεζες για αλλογενή χρήση.

Είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε και στη χώρα μας, ότι μπροστά στην αρρώστια, εμείς και οι άλλοι είμαστε όλοι μέρος μιας αλυσίδας. Προσφέροντας εθελοντικά για κάποιον άλλον, προσφέρεις τελικά στο δικό σου άνθρωπο ή στον εαυτό σου. Ο εθελοντισμός δεν είναι φιλανθρωπία, αλλά μια έμπρακτη έκφραση κοινωνικής αλληλεγγύης, που στις σημερινές αντίξοες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες γίνεται ιδιαίτερα επίκαιρη και κυρίως, επιτακτική. 

Με το σύνθημα «Πάρε μέρος στην αλυσίδα, γίνε κι εσύ εθελοντής δότης» η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία ξεκίνησε, το Μάιο του 2010, εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού και αφύπνισης της συλλογικής συνείδησης της κοινωνίας για θέματα που αφορούν στον εθελοντισμό και ειδικότερα στην προσφορά αίματος, αιμοποιητικών κυττάρων και ομφάλιου αίματος για τους ασθενείς που πάσχουν από αιματολογικά νοσήματα.

Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, έχουμε επισκεφθεί περισσότερες από 30 πόλεις της Ελλάδας. Σε όλες τις πόλεις, οι εκδηλώσειs περιλαμβάνουν ενημέρωση του κόσμου με διανομή έντυπου υλικού, ομιλίεs, εθελοντική αιμοδοσία σε κινητό συνεργείο και εγγραφή νέων εθελοντών δοτών αιμοποιητικών κυττάρων.

————