ΕΚΘΕΣΗ «Πάντα Ξένοι» στο χώρο τέχνης «Espace d’Art – Un Gramme»

Η έκθεση «Πάντα Ξένοι» φέρνει κοντά τη μοναδική καλλιτεχνική έκφραση των Shona από τη Χαράρε της Ζιμπάμπουε στο Ερμούπολη της Σύρου. Έργα από τους διεθνώς καταξιωμένους καλλιτέχνες Boet Nyariri, David White, Leonard Sezhendo, Edison Seda και Garrison Machinjili αναδεικνύουν την πολιτισμική δυναμική της τέχνης που γεφυρώνει τα σύνορα και προσκαλεί το κοινό σε έναν διάλογο για την έννοια της ξενότητας.

Μια Εισαγωγή στη Γλυπτική των Shona

Η ιστορία της Ζιμπάμπουε και των γλυπτών της είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Η λέξη «Ζιμπάμπουε» στη γλώσσα Shona μεταφράζεται ως «σπίτι από πέτρα» και προέρχεται από μια αρχαία αυτοκρατορία που άκμασε στη χώρα από τον 11ο έως τον 15ο αιώνα. Οι Shona είναι η κυρίαρχη φυλή στη Ζιμπάμπουε, και το όνομα αναφέρεται επίσης στη γλώσσα τους.

Η γλυπτική Shona ως μορφή τέχνης εμφανίστηκε στη Ζιμπάμπουε μόλις τη δεκαετία του 1960, όταν η πρώτη γενιά γλυπτών άρχισε να πειραματίζεται με τις αυτόχθονες πέτρες. Αυτή η καλλιτεχνική κίνηση δεν κυριαρχείται από ένα συγκεκριμένο στυλ, αλλά από ποικίλες αισθητικές και οπτικές προσεγγίσεις, ανάλογα με τον καλλιτέχνη και τον τύπο της πέτρας. Η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη ανήκει στη γεωλογική οικογένεια του σερπεντινίτη, ένα ιζηματογενές πέτρωμα που αρχικά αποτέθηκε στον αμμώδη βυθό της θάλασσας.

Τα γλυπτά αντανακλούν τη στενή σχέση των Shona με τη φύση, μια πίστη ότι τίποτα φυσικό δεν είναι άψυχο. Η πνευματική και πολιτιστική τους σύνδεση με τη γη και ο σεβασμός τους προς τον φυσικό κόσμο υπαγορεύουν την αισθητική γλώσσα των δημιουργιών τους. Υιοθετούν αφηρημένες μορφές και ποικίλα θέματα που απεικονίζουν την ανθρώπινη εμπειρία, την πνευματικότητα και τη φύση, αρχικά ως μέσο σύνδεσης με τους προγόνους τους και έκφρασης της πολιτιστικής τους ταυτότητας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Πικάσο επηρεάστηκε βαθιά από τις αφρικανικές μάσκες και γλυπτά, τα οποία μελέτησε στις αρχές του 20ού αιώνα.

Τα γλυπτά Shona βρίσκονται σε γκαλερί, μουσεία και δημόσιους χώρους σε όλο τον κόσμο, εκτιμώμενα για την ξεχωριστή τους αισθητική και την πολιτιστική τους σημασία. Η τέχνη αυτή συνεχίζει να εξελίσσεται, με τους καλλιτέχνες να ενσωματώνουν σύγχρονες επιρροές, παραμένοντας όμως πιστοί στις προγονικές τους ρίζες. Εκτός από μέσο διατήρησης του πολιτισμού, τα γλυπτά αποτελούν πηγή εισοδήματος, επιτρέποντας σε μία μερίδα της κοινότητας των Shona να διατηρήσει την κληρονομιά της και να στηρίξει τις οικογένειές της.

Καλλιτέχνες:

DAVID WHITE (γεν. 1987): Είναι ένας από τους ανερχόμενους γλύπτες της Ζιμπάμπουε. Μεγάλωσε στην αγροτική βορειοανατολική πατρίδα του, μια περιοχή πλούσια σε σερπεντινίτη. Από νεαρή ηλικία έμαθε την τέχνη της γλυπτικής παρατηρώντας άλλους στην τοπική κοινότητα. Εστιάζει στη γυναικεία μορφή, με ιδιαίτερη προσοχή στα σχήματα των μαλλιών που απαιτούν δεξιότητα, υπομονή και συγκέντρωση. Εργάζεται πλέον στο στούντιο του διάσημου γλύπτη Dominic Benhura στο Χαράρε.

LEONARD SEZHENDO (γεν. 1984): Ζει και εργάζεται σε αγροτική περιοχή έξω από την πόλη Χαράρε. Έχει αναπτύξει ένα μοναδικό στυλ, αποφεύγοντας επιρροές από άλλους τοπικούς γλύπτες. Τα γλυπτά του είναι χειροποίητα και απεικονίζουν την οικογενειακή ζωή, μεταφέροντας αγάπη, ζεστασιά και παιχνιδιάρικο πνεύμα με απλό και άμεσο τρόπο.

EDISON SEDA (γεν. 1977): Μεγάλωσε στην κοιλάδα Ζαμβέζη και εμπνέεται από τα ζώα, τα δέντρα, τα πουλιά και τους ανθρώπους της περιοχής. Οι δημιουργίες του περιλαμβάνουν αφηρημένους ελέφαντες, κεφάλια ζώων και αστροπαρατηρητές. Εργάζεται στο Χαράρε από το 1993, πρόσφατα στο στούντιο του Dominic Benhura, όπου ανέπτυξε καθαρές γραμμές και μοναδικό στυλ.

GARRISON MACHINJILI (γεν. 1966): Εργάζεται αποκλειστικά πάνω στη γυναικεία μορφή σε διάφορους τύπους πέτρας, με γλυπτά που φτάνουν σε ύψος τα 3 μέτρα. Ξεκίνησε ως βοηθός του διάσημου γλύπτη Tapfuma Gutsa. Τα έργα του έχουν εκτεθεί και συλλεχθεί παγκοσμίως και θεωρείται ένας από τους πιο καταξιωμένους γλύπτες της Ζιμπάμπουε.

BOET NYARIRI (γεν. 1977): Νέος ανερχόμενος καλλιτέχνης από τη Mhondoro, Ζιμπάμπουε. Οι δημιουργίες του χαρακτηρίζονται από μοναδικό στυλ, εμπνευσμένο από γυναίκες και παιδιά, με υφές και μοτίβα χαραγμένα στο πέτρωμα. Εργάζεται στο στούντιο του Dominic Benhura και έχει κερδίσει εθνικά βραβεία, ενώ παρουσιάζει τα έργα του σε διεθνές επίπεδο.