Παραχώρηση της Πινακοθήκης Κυκλάδων για 20 έτη στο Δήμο Σύρου – Ερμούπολης

Αίσιο τέλος είχαν οι προσπάθειες της κ. Αλίκης Λεονταρίτη, Αντιδημάρχου Πολιτισμού και όλων των συμβαλλομένων από το 2020, ώστε η Πινακοθήκη Κυκλάδων να παραχωρηθεί δωρεάν για 20 έτη στο Δήμο Σύρου – Ερμούπολης. Σε παλαιότερο Δημοτικό Συμβούλιο (15.2.2023) μετά από εισήγηση της, είχε αποφασιστεί ομόφωνα η υποβολή αιτήματος προς το Υπουργείο Οικονομικών σχετικά με την ΔΩΡΕΑΝ παραχώρηση για χρονικό διάστημα από 20 έως 50 έτη του γνωστού σε όλους μας χώρου ως «Πινακοθήκη Κυκλάδων».

Σε πρόσφατη συνεδρίαση του (16.11.2023) το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα την αποδοχή της παραχώρησης προς τον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης, από τη Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας και Κοινωφελών Περιουσιών του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, της δωρεάν κατά χρήση τμήματος του με ΑΒΚ 4 δημοσίου κτήματος Σύρου, εμβαδού 657,18 τ.μ., δηλαδή του χώρου που στεγάζεται η Πινακοθήκη Κυκλάδων για είκοσι (20) έτη, υπό τις εξής προϋποθέσεις:

1. Η παραχώρηση, που αφορά σε τμήμα του με ΑΒΚ 4 δημοσίου κτήματος Σύρου εμβαδού 657,18 τ.μ., συντελείται για είκοσι (20) έτη με αποκλειστικό σκοπό τη χρήση του ως πολιτιστικής εγκατάστασης – Πινακοθήκης.
2. Το προς παραχώρηση ακίνητο πρέπει να παραδοθεί αρμοδίως σε περίπτωση Επιστράτευσης ή Πολέμου, δεδομένου ότι έχει ενταχθεί στις Επιχειρήσεις και Οργανισμούς που είναι απαραίτητοι και σε καιρό Επιστράτευσης ή Πολέμου, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΝΔ 107/1973 (υπ’αρ. Φ.216/02/110/28-07-2020 έγγραφο του Τμήματος Διοίκησης της Προκεχωρημένης Ναυτικής Βάσης Σύρου).
3. Ο Δήμος οφείλει να απέχει από κάθε ιδιωτικοοικονομική εκμετάλλευση ή αλλαγή ή παραχώρηση σε τρίτους, της χρήσης του παραχωρούμενου δημοσίου ακινήτου ή τμήματος αυτού.
4. Κάθε παύση της χρήσης του δημοσίου ακινήτου από το Δήμο πρέπει να γνωστοποιείται στο Ελληνικό Δημόσιο.
5. Το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει καμία ευθύνη ή υποχρέωση για πραγματικά ή νομικά ελαττώματα του ακινήτου, το οποίο παραχωρείται στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα.
6. Ο Δήμος θα αναλάβει, με αποκλειστική ευθύνη, μέριμνα και δαπάνη του, την έκδοση όλων των απαραίτητων αδειών και πιστοποιητικών από τις αρμόδιες Υπηρεσίες, καθώς και τη δαπάνη όλων των απαραίτητων εργασιών, ώστε το κτίριο να καταστεί λειτουργικό και κατάλληλο για το σκοπό που προορίζεται.
7. Το Ελληνικό Δημόσιο απαλλάσσεται τελείως και για οποιαδήποτε ανεξαίρετα αίτια της υποχρέωσης επισκευής, συντήρησης ή άλλης επέμβασης στο προς παραχώρηση ακίνητο και αν ακόμη αυτές επιβλήθηκαν από λόγους ανωτέρας βίας ή από νομοθετική ή κανονιστική διάταξη.
8. Οι δαπάνες συντήρησης, βελτίωσης και επισκευής που θα γίνουν από τον Δήμο παραμένουν επ’ ωφελεία του ακινήτου και του Δημοσίου και δεν είναι δυνατόν να απαιτηθεί οποιαδήποτε αποζημίωση σε περίπτωση αυτοδίκαιης ανάκλησης ή άρσης της παραχώρησης.
9. Ο Δήμος υποχρεούται, με αποκλειστικά δικές του δαπάνες, να προβεί σε κάθε απαιτούμενη ενέργεια για την έκδοση πιστοποιητικού πυρασφάλειας του ακινήτου (εάν δεν διαθέτει) και τη διατήρησή του σε ισχύ καθ’ όλη τη διάρκεια της παραχώρησης.
10. Ο Δήμος είναι αποκλειστικά αστικά και ποινικά υπεύθυνος για οποιαδήποτε ζημία ή βλάβη επέλθει στο ακίνητο ή σε τρίτους από ενέργειές του ή των προστηθέντων αυτού, υποχρεούται δε να ειδοποιεί εγκαίρως το Υπουργείο Οικονομικών, όταν παρίσταται ανάγκη να γίνει οποιαδήποτε επισκευή ή άλλη επέμβαση στο παραχωρούμενο ακίνητο και να πραγματοποιεί αυτές με αποκλειστικά δική του δαπάνη και με δική του επιμέλεια μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα και μετά την έκδοση όλων των απαραίτητων αδειών και εγκρίσεων.
11. Τέλος η μη τήρηση των ανωτέρω όρων, ή έστω του ενός, επιφέρει την αυτοδίκαιη ανάκληση της παραχώρησης και την επάνοδο της κυριότητας του ακινήτου στο Δημόσιο.

Το κτίριο που οι περισσότεροι έχουμε επισκεφθεί στα τόσα χρόνια που χρησιμοποιείται ως Πινακοθήκη Κυκλάδων, μετά από την επίσημη παραχώρηση του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, θα έχει πλέον τη δυνατότητα για τη βέλτιστη αξιοποίηση του.

Η Πινακοθήκη Κυκλάδων αποτελεί μέρος των πολιτιστικών χώρων που διαθέτει ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης και φιλοξενεί σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις καθόλη τη διάρκεια του έτους.

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ «ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗΣ ΚΥΚΛΑΔΩΝ»

(από το βιβλίο του πρώην Δημάρχου κ. Γιάννη Δεκαβάλλα «ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΥ», τον οποίο ευχαριστούμε πολύ για την παραχώρηση του κειμένου του)

Τον Απρίλιο του 1994 ο Δήμος Ερμούπολης δέχθηκε πρόσκληση από την Πινακοθήκη Πιερίδη και το Ίδρυμα Μελετών Λαμπράκη να δημιουργηθεί ένα πολιτιστικό πάρκο του Αιγαίου και ένα τριήμερο πολιτιστικών εκδηλώσεων με την ονομασία «ΑΙΓΑΙΟ -ΚΥΠΡΟΣ» και με την οικονομική υποστήριξη των υπουργείων Πολιτισμού και Παιδείας Κύπρου. Βασικός σκοπός ήταν η δημιουργία Πινακοθήκης ΚΥΚΛΑΔΩΝ η οποία θα φιλοξενούσε έργα Κυπρίων και Ελλαδιτών έστω και προσωρινά.

Μετά από αρκετή διερεύνηση ανακαλύφθηκε ένας χώρος -σαν κρυμμένος θησαυρός- στην πίσω πλευρά των «Αποθηκών διαμετακομιστικού εμπορίου» δηλαδή του τελωνείου Σύρου(1834).

Οι μοναδικοί από πλευράς αισθητικής και αρχιτεκτονικής χώροι των αποθηκών βρίσκονταν σε υπερβολικά κακή κατάσταση. Οι εντυπωσιακές αίθουσες ήταν γεμάτες από εγκαταλελειμμένα αυτοκίνητα τα οποία είχαν κατασχεθεί από την αρμόδια αρχή.

Η τότε δημοτική αρχή του Γιάννη Δεκαβάλλα σε συνεργασία με τον τότε Νομάρχη Κυκλάδων κ. Παναγιώτη Κοντογεώργη απομάκρυνε άμεσα όλα τα παλαιά αυτοκίνητα και όχι μόνο, όπως επίσης καθάρισε και διαμόρφωσε τον εξωτερικό χώρο ώστε να ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες των εκδηλώσεων. Η έκθεση διατηρήθηκε για 3 μήνες αλλά το σπουδαιότερο είναι ότι όλα τα έργα που φιλοξενήθηκαν περιήλθαν στην κυριότητα του δήμου με την ευγενική χορηγία των δημιουργών με σκοπό να δημιουργηθεί μια πλούσια δημοτική εικαστική συλλογή. Ο απόηχος εκείνων των εκδηλώσεων ήταν τεράστιος! Στη συνέχεια έπρεπε να αποτραπεί η εκ νέου αχρήστευση και περιθωριοποίηση του εκπληκτικού αυτού χώρου με την επιστροφή του στο υπουργείο Οικονομικών. Όταν έφτασε η ώρα της παράδοσης προς την υπηρεσία του τελωνείου αρνήθηκε η δημοτική αρχή και υπέβαλε αίτημα για την επίσημη παραχώρηση με σχεδόν όλους τους πολιτικούς να στηρίζουν αυτή την προσπάθεια προκειμένου να μη θεωρείται αυθαίρετη και παράνομη η διατήρηση του χώρου.

Στα διαδοχικά αιτήματα τα οποία είχαν υποβληθεί η απάντηση ήταν αρνητική όχι από τον ίδιο τον υπουργό αλλά από τα υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου.

Τον Μάιο του 1996 η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου ζήτησε να αποκατασταθεί η νομιμότητα και να επανατοποθετηθούν τα άχρηστα αυτοκίνητα που προορίζονταν για εκποίηση. Η είδηση προκάλεσε τη γενική δυσφορία και αγανάκτηση της δημοτικής αρχής αλλά και σχεδόν σύσσωμου του Συριανού λαού. Σύσσωμη η πολιτική ηγεσία του τόπου, βουλευτές από άλλα μέρη της χώρας, εκπρόσωποι φορέων και κυρίως πολιτιστικών συλλόγων, στήριξαν αποφασιστικά τον αγώνα για τη διαφύλαξη της κληρονομιάς του νησιού.

Στα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι σήμερα η Πινακοθήκη ΚΥΚΛΑΔΩΝ γνώρισε και γνωρίζει απίστευτη δόξα και αποθέωση φιλοξενώντας στους χώρους της σχεδόν όλους τους μεγάλους Έλληνες ζωγράφους. Ακόμη και αυτούς που είχαν φύγει από τη ζωή αφήνοντας πίσω τους ένα σπουδαίο έργο. Όμως πέρα από τη αξιοποίηση και εκμετάλλευση του εντυπωσιακού αυτού χώρου, στην πορεία των χρόνων έχει δημιουργηθεί μια πολύ αξιόλογη δημοτική συλλογή έργων τέχνης.