Το Κτήμα Νικόλα Κάλας στα Χρούσσα είναι επίσημα χαρακτηρισμένο διατηρητέο μνημείο της νεότερης ιστορίας και έργο τέχνης της νεότερης Ελλάδας. Αναγέρθηκε το 1857 και αποτελεί ένα διαμάντι αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Σύρου. Σύμφωνα με την ιστορικό τέχνης Μαρία Θηρεσία Δαλεζίου, το συγκεκριμένο κτίριο αποτελεί το παλαιότερο νεοκλασικό κτίριο που στέκεται όρθιο εκτός Ερμούπολης και παραχωρήθηκε – άνευ ανταλλάγματος – στο Ελληνικό Δημόσιο το 2001.
Η σημερινή εικόνα του κτήματος Κάλας είναι θλιβερή απόδειξη της αδιαφορίας των τοπικών αρχών για την αποκατάσταση και την επανάχρηση του προς δημόσιο όφελος. Oι σημερινοί «κάτοικοι» και «χρήστες» του σπιτιού είναι κατσίκες (!) και περιστέρια (ζωντανά και μη), που με τις χρόνιες ακαθαρσίες τους έχουν δημιουργήσει ένα όξινο περιβάλλον. Οι ζημιές που έχουν πραγματοποιηθεί από τις κατσίκες είναι τραγελαφικές, αλλά η μεγάλη ζημιά έχει πραγματοποιηθεί – δυστυχώς – από «ανθρώπους», οι οποίοι εκτός του ότι έχουν καπηλευθεί υλικά αγαθά του κτιρίου, έχουν ξηλώσει ακόμη και το μαρμάρινο τζάκι (!) που κάποτε δέσποζε στο εσωτερικό του κτιρίου.
Ένα κτίριο επί δεκαετίες ανοιχτό και σε άμεση επαφή με τις καιρικές συνθήκες, καταστρέφεται μέρα με τη μέρα. Οι μαγευτικές οροφογραφίες του είναι ετοιμόρροπες. Τα πήλινα κεραμικά διακοσμητικά ξεκολλάνε, πέφτουν και σπάνε. Τα ξύλινα πατώματα σαπίζουν και ποδοπατούνται από τις κατσίκες, ενώ η ξύλινη οροφή του είναι σχεδόν ετοιμόρροπη από τις βροχές και τους άνεμους.
Μια κληρονομία που δημιούργησαν οι πρόγονοι μας πριν από 150 και πλέον χρόνια, βρίσκεται σε κατάσταση SOS.
Ομάδα «Τα νεοκλασικά της Σύρου εκπέμπουν SOS»
