Κυκλοφόρησε το 5ο Τεύχος της Β’ περιόδου των Συριανών Γραμμάτων (Ιούνιος 2019), το οποίο είναι εξολοκλήρου αφιερωμένο στο Λοιμοκαθαρτήριο Σύρου.
Το 1842 η Ερμούπολη θα αποκτήσει το μεγαλύτερο στην Ελλάδα Λοιμοκαθαρτήριο με κυβερνητική εντολή και δαπάνη. Με σχέδια αρχικά του Γερμανού αρχιτέκτονα Erlacher και τελικά του Γερμανού λοχαγού του μηχανικού Weiler, αποτελεί ένα μοναδικό αρχιτεκτονικό μνημείο για την Ελλάδα αν και παραμένει σήμερα αναξιοποίητο, ερειπωμένο και λεηλατημένο.
Τα λοιμοκαθαρτήρια συστάθηκαν για πρώτη φορά στην Ιταλία τον δέκατο τέταρτο και δέκατο πέμπτο αιώνα, στη συνέχεια σε όλους τους εμπορικούς λιμένες κατά μήκος της Ευρωπαϊκής μεσογειακής ακτογραμμής και επίσης γύρω από τις ακτές της Μεγάλης Βρετανίας. Η πανούκλα, μια ενδημική ασθένεια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ήταν ιδιαίτερα μεταδοτική. Για το λόγο αυτό, οι άνθρωποι και αγαθά που προέρχονταν από αυτή την περιοχή απομονώνονταν για μια περίοδο καραντίνας σε λοιμοκαθαρτήριο προτού να τους επιτραπεί να συνεχίσουν τα ταξίδια τους.
Το ΑΣΥΛΟ ΦΡΕΝΟΒΛΑΒΩΝ ΣΥΡΟΥ ιδρύθηκε το 1908 από το σωματείο «Φιλάνθρωπος Επιτροπή Ερμουπόλεως» υπό την Προεδρία, του τότε Μητροπολίτη Σύρου Αθανάσιου Λεβεντόπουλου. Ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Οκτώβριο του ιδίου έτους και λειτούργησε στο γνωστό κτίριο του Λοιμοκαθαρτηρίου (μετέπειτα φυλακών) στα Λαζαρέτα, που παραχωρήθηκε στην Φιλάνθρωπο Επιτροπή Ερμουπόλεως προς χρήση από την Ελληνική Κυβέρνηση, με σκοπό τη περίθαλψη των απόρων φρενοβλαβών που περιεφέροντο ρακένδυτοι στην Ερμούπολη. Με δωρεές και εράνους του συριανού λαού ανακαινίστηκε η Βορειοανατολική πλευρά του ερειπωμένου κτιρίου, στην οποία στεγάστηκαν οι ασθενείς. Την 23/4/1915 απέκτησε νομική προσωπικότητα με τον τίτλο “Φιλάνθρωπος Επιτροπή Ερμουπόλεως” Με το από 29/10/1945 Β.Δ., μετονομάστηκε σε “Βαρδάκειο “Άσυλο Φρενοβλαβών Σύρου” λόγω των κληροδοτημάτων που άφησε υπέρ του ασύλου ο Ιωάννης Βαρδάκας και μετατράπηκε σε Ν.Π.Δ.Δ. Το 1949 σταμάτησε η λειτουργία του, καθώς οι ασθενείς του μεταφέρθηκαν σε νοσοκομείο της Αθήνας. Μέχρι τότε, τη διοίκηση και τη λειτουργία του, ασκούσε το Διοικητικό Συμβούλιο του Βαρδακείου και Πρωίου Νοσοκομείου και Φθισιατρείου Σύρου.
Η παρουσίαση 5ου Τεύχους στο εξώφυλλο του:
Αφιέρωμα: Λοιμοκαθαρτήριον Σύρου
Στην είσοδο του λιμανιού της Ερμούπολης στέκεται σιωπηλό, πληγωμένο, ίνα από τα πιο σημαντικά κτίρια της πρώτης εποχής τον νέον ελληνικού κράτους. Σχεδιάστηκε από Γερμανούς αρχιτέκτονες και κτίστηκε από Κυκλαδίτες μαστόρους.
Η εποχή του το προόριζε για λοιμοκαθαρτήριο, όμως οι καιροί το επέλεξαν αργότερα για στρατώνα, φυλακές, άσυλο φρενοβλαβών, στέγη για κάθε λογής πρόσφυγες, για τερματικό σταθμό του τηλεγραφικού καλωδίου που ένωνε τις επικοινωνίες όλης της Μεσογείου θάλασσας.
Σημείωση της έκδοσης: Το λαζαρέτο της Σύρου, ένα από τα ωραιότερα λοιμοκαθαρτήριο της εποχής του, στην αρχή του 21 ου αιώνα, ζει την απόλυτη απαξίωση, την κατερήμωση, την εξαφάνιση. Μαζί του ζουν την περιφρόνηση όλες οι μνήμες που ταξιδεύουν με αυτό.
Αυτό το τεύχος των «Συριανών γραμμάτων» θέλει να συμβάλει έτσι ώστε να αντιστραφεί η μοιρολατρική πορεία καταστροφής του, να αφυπνιστούν τα αντανακλαστικά της συριανής κοινωνίας και να γίνει δυνατή η αναστήλωση και διάσωση ίου σπουδαίου αυτού μνημείου της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
- Τάκης Γαλανόπουλος: Η λοιμοκάθαρση στην Ελλάδα κατά τον 19ο αιώνα το λοιμοκαθαρτήριο της Σύρου
- Τάκης Κυριτσόπουλος: Το κτιριακό συγκρότημα Λαζαρέτων
- Θωμάς Δρίκος: Οι αρχιτέκτονες του λοιμοκαθαρτηρίου.
- Νίκος Κανακάρης: Το λοιμοκαθαρτήριο μέσα από ένα βιβλίο και μια εφημερίδα.
- Αντώνης I. Τάντουλος Η χολέρα, η πανώλη και οι άλλες μεταδοτικές ασθένειες μέσα από τα επιστημονικά βιβλία και το περιοδικό «Ιατρική Πρόοδος», που εκδίδονταν στην Ερμούπολη
- Εμμανουήλ Ευσταθίου Τελώνης: Τα γύρω από το λοιμοκαθαρτήριο στοιχεία. Γλωσσικά, Ιστορικά, Αρχαιολογικά, Λαογραφικά
- Θωμάς Δρίκος Τα λοιμοκαθαρτήριο του λιμένα της Ερμουπόλεως προ του 1840
- Δημήτρης Β. Βαρθαλίτης: Πυριτιδαποθήκη
- Θωμάς Δρίκος Επιγραφές και χαράγματα στα κτίρια του λοιμοκαθαρτηρίου
- Δημήτρης Β. Βαρθαλίτης: Οι Φυλακές
- Δημήτρης Β. Βαρθαλίτης: Ήδη από το 1839 το Πηδάλι μετονομάσθηκε σε «Nouveau Lazaret» – «Νέο Λαζαρέτο» «Νέο Λοιμοκαθαρτήριο».
- Θράσος Καμινάκης: Αύγουστος 1832: η υπόθεση Κυριακού. Ένα Ντοκουμέντο.
- Αχιλλέας Δημητρόπουλος: Πετάνε στον ουρανό οι γλάροι.
- Θωμάς Δρίκος: Δύο ταξιδιώτες στο λοιμοκαθαρτήριο της Σύρου.
- Δημήτρης Β. Βαρθαλίτης: Δολοφονείται η υγεία στα Λαζαρέτα
- Αντώνης Ι.Τάντουλος: Σελίδες από την υγειονομική ιστορία της Σύρου
- Δημήτρης Β. Βαρθαλίτης: Στατιστικές πληροφορίες.
- Συνέντευξη του Μάριου Φρέρη στον Δημήτρη Β. Βαρθαλίτη (1985): Οι μελλοθάνατοι θάβανε τους νεκρούς
- Τάκης Κυριτσόπουλος: Κούλουμα στα Λαζαρέτα
- Δημήτρης Β. Βαρθαλίτης: Καθαρά Δευτέρα
- Θωμάς Δρίκος: Το λαζαρέτο της Σύρου στον 21ο αιώνα. Οδοιπορικό και προοπτικές.
- Συνέντευξη της Αθηνάς Βασιάδου στον Δημήτρη Β. Βαρθαλίτη: Δεν μπορεί τωρα να υπάρξει ζωη στο λοιμοκαθαρτηριο
- Κωνσταντίνος Ιω. Καταγάς: …στο Θεόφιλο Κάίρη.
- Φιλία Μηλιδάκη: Λαζαρέτα | Behind the scene but not disappearing [Πίσω από τη σκηνή αλλά όχι εξαφανισμένα]
- Δημήτρης Β. Βαρθαλίτης : Λαζαρέτα. Μνήμες ζωής.
Κεντρική Διάθεση:
Βιβλιοπωλείο “Σελεφαΐς”, Στ. Πρωίου 5, Ερμούπολη | Τηλ.: 2281087890 | Email: selefais@otenet.gr
Τα Συριανά γράμματα ήδη βρίσκονται στα εξής βιβλιοπωλεία των Αθηνών:
1) Πολιτεία (Ασκληπιού 1-3)
2) Παρ’ ημίν (Χαρ.Τρικούπη 11)
3) Books Plus (Πανεπιστημίου 37)
4) Πρωτοπορία (Γραβιάς 3-5)
5) Τσάνας – Δημόπουλος (Μαυρομιχάλη 1)
6) Κιβωτός της γνώσης (Ακαδημίας 32)
7) Σίμος (Μαυροκορδάτου 9)
8) Νικολέλη (Λεωφ. Βασιλείου Δημήτρη 1 – Νέο Ψυχικό)
Δείτε παρακάτω το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους του ΕΝ.Ε.Ε.ΓΥ.-Λ Σύρου με τιτλο “Λαζαρέττο: Ένα κτήριο αφηγείται”. Στο ντοκιμαντέρ αυτό συμμετέχουν επίσης, πολλοί συγγραφείς του 5ου Τεύχους των Συριανών Γραμμάτων.
