62 αρχαία αντικείμενα από την… Σύρο στο Βρετανικό Μουσείο!!!

του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΕΚΑΚΗ*

Σε προηγούμενα άρθρα μου, στην Κυριακάτικη KONTRA NEWS, ασχολήθηκα με τον «ανενημέρωτο» πρωθυπουργό της Βρειανίας, Μπ. Τζονσον, σχετικά με τις ασυναρτηοίες που είπε για τα ακόμη παρανόμως κρατούμενα γλυπτά της Ακροπόλεως, στο Βρετανικό Μουσείο… Καθώς και με τα παρανόμως κρατούμενα αντικείμενα από Μακεδονία, Θράκη, Θεσσαλία, Χίο, Σάμο, Λέσβο, Λήμνο, Σαμοθράκη, Δωδεκάνησα… Σήμερα θα σας πω για επίσης παρανόμως κρατούμενα… 62 αντικείμενα που διαθέτει αυτό το Μουσείο των Κλοπιμαίων, σχετιζόμενα με τον έναν ή τον άλλον τρόπο με την Σύρο… ένα σπουδαίο κυκλαδονήσι, που έδωσε το όνομά του σε μια ολόκληρη αρχαιολογική περίοδο των Κυκλάδων («περίοδος Σύρου»)!!!

Θυμίζω πως η απόκρυψις στοιχείων πολιτισμού από έναν λαό είναι πράξη που στοιχειοθειεί το έγκλημα της γενοκτονίας (ένα έγκλημα που τελείται ΤΩΡΑ, αφού ακόμη, τώρα, Μπόρις, μου στερείς την πρόσβαση στην γνώση της Ιστορίας μου…).

Από τα 62 κλεμμένα εκ της Σύρου Κυκλάδων και ευρισκόμενα στο Βρετανικό Μουσείο, στο ευαγές ίδρυμα, ΔΕΝ εκτίθεται κανένα!!!… Άσχετε χρυσοκομόωντα Πρωθυπουργέ, απ’ αυτά τα ευρήμαια της Σύρου, στο Βρετανικό Μουσείο, θα ξεκινήσω από τα προϊόντα ΠΟΠ / «Made in Cyclades» της, όπως λαλίστατα γράφει το μουσείο, τα «κυκλαδικά ειδώλια»…

…ειδώλιο ύψους 64,20 εκατ. (που ανατρέπει ΚΑΙ αυτό την θεωρία πως τα κυκλαδικά ειδώλια ήταν μικρά, μεγέθους παλάμης…) σκαλισμένο σε συμπαγή ηφαιστειακή τέφρα!!! Έχει μακριά ευθεία μύτη, μάτια με ελαφριά τομή, χέρια επίπεδα, ίσια δάχτυλα. Μια ρηχή αυλάκωση διαχωρίζι τα πόδια. Υποδεικνύεται η λεκάνη! Στο αριστερό μάτι διατηρείται κάτι από το χρώμα! Της περιόδου Κέρου-Σύρου, παραγωγής 2700 π.Χ.-2400 π.Χ. Ευρέθη στην Σύρο. Αγοράσθηκε από τον Λεμπέση (C. Α. Lembressis) το 1912 (αρ. 1912,0417.1)… και …μαρμάρινο γυναικείο ειδώλιο (ύψους 20 εκατ.), από παριανό μάρμαρο, με τα πόδια να λυγίζουν σαν να κάθεται. Τα χέρια είναι σταυρωτά και «αυλακωμένα», τα δάκτυλα δεν φαίνονται, διακρίνεται το ηβικό τρίγωνο, αλλά οι αναλογίες είναι αρκετά καλές. Έργο τέχνης της περιόδου Κέρου-Σύρου, παραγωγής 2700 π.Χ.-2500 π.Χ. Φιλοτεχνήθηκε στις Κυκλάδες ευρέθη στην Σύρο και αγοράσθηκε από Thomas Burgon το 1842 (αρ. 1842, 0728.616)…

Μετά τα κυκλαδικά ειδώλια, λοιπόν, από τα «λοιπά», ανθολογώ:

… μαρμάρινη πυξίδα (διαμέτρου 8,89 εκατ., ύψους 5,08 εκατ.) με καπάκι. Της πολιτισμικής περιόδου Κέρου-Σύρου, παραγωγής 2700 π.Χ.-2200 π.Χ. που κατασκευάσθηκε στις Κυκλάδες και ευρέθη στην Σύρο. Αγοράσθηκε από τον Thomas Burgon το 1842 (αρ. 1842.0728.614)…

…κεραμικό μαγειρικό σκεύος, κοινώς «σαλτσιέρα»/sauceboat! Η μία πλευρά και η βάση της αποκαταστάθηκαν με… σοβά!!! Ανήκει στην πολιτισμική περίοδο Κέρου -Σύρου (κατά την οποία ΚΑΙ η μαγερική τέχνη ανυψώθη σε σπουδαία επίπεδα), και η εποχή παραγωγής της ανάγεται μεταξύ 2700 πΧ.-2200 π.Χ. Κατασκευάσθηκε στις Κυκλάδες και ευρέθη στην Χαλανδριανή Σύρου. Έγινε όμως δωρεά από την Κυβέρνηση της Ελλάδας το 1912 (αρ. 1912,0626.10), ως μέρος μιας συλλογής, με αντάλλαγμα την Καρυάτιδα του Ερεχθείου…

…για τον ίδιο λόγο η ελληνική κυβέρνηση προσέφερε στο Βρετανικό Μουσείο και ένα κύπελλο από μάρμαρο (ύψους 6,85 εκατ.) επίσης της Πολιτισμικής περιόδου Κέρου – Σύρου, παραγωγής 2700 π.Χ.-2200 π .Χ. που κατασκευάσθηκε στις Κυκλάδες και ευρέθη επίσης στην Χαλανδριανή Σύρου (αρ. 1912,0626.11)… Την ιστορία την έχω ξαναγράψει: Οι Αγγλοι ΚΑΙ την σαλτσιέρα κράτησαν, ΚΑΙ το κύπελλο, ΚΑΙ την λοιπή αρχαιολογική συλλογή-προσφορά της Ελλάδος, αλλά ΚΑΙ την Καρυάτιδα… Στο χωριό μου κάτι τέτοιες συμπεριφορές τις λένε… απατεωνίστικες… Στο δικό σας, πώς τις λένε;

…χάλκινοαγαλματίδιο (ύψους 13 εκατ. περίπου) ενός άνδρα/σατύρου (;), που σηκώνει και τα δύο του χέρια! Το αριστερό χέρι κρατά ένα μη αναγνωρίσιμο αντικείμενο. Τα μαλλιά του είναι κοντά και κυρτά σαν σε ρολό, στις πλευρές και σε έναν κόμπο στο πίσω μέρος. Το σώμα είναι λεπτό. Το αριστερό πόδι πατά στο έδαφος. Το άλλο πόδι βαίνει προς τα εμπρός. Το σώμα μοιάζει πρώιμο κλασσικό. Το χτένισμα κλασσικό-ελληνιστικό. Άρα παρήχθη τον 4ο αι. π.Χ. Το αριστερό πόδι και το μισό δεξί χέρι λείπουν. Το πρόσωπο έχει συνθλιβεί. Αυτά είναι τα δεινά της αρχαιοκαπηλίας… Ευρέθη στην Σύρο, αγοράσθηκε από την Lenormant, το 1867, η οποία το βρήκε στην συλλογή του συζύγου της, Charles Lenormant (αρ. 1867, 0205.25). Η σύζυγός του Γάλλου, από «ευγνωμοσύνη προς την ελληνική πολιτεία για τις τιμές που απέδωσε στον σύζυγό της» χάρισε στην Βουλή των Ελλήνων έναν ζωγραφικό πίνακα του συγγενή της Σατωβριάν, αντίγραφο του πίνακα Ζιροντέ με αφιερωτική επιγραφή, αλλά -όπως φαίνεται- όχι την αρχαιολογική συλλογή του ανδρός της… Ο Σαρλ Λενορμάν ήταν Γάλλος αρχαιολόγος νομισματολόγος, ερευνητής και μελετητής της αρχαίας ελληνικής τέχνης, με αποστολές στην Πελοπόννησο κ.α. στην Ελλάδα. Η επιθυμία του ήταν να ταφεί δίπλα στον Πλάτωνα στον Κολωνό…

Κλείνοντας θα ήθελα να επανέλθω με το ερώτημα που έχω θέσει γραπτώς και δημοσίως προς το υπουργείο Πολιτισμού: «ΕΡΩΤΑΤΑΙ το υπ. Πολιτισμού: Πού είναι τα 1.457 κλεμμένα αρχαία κυκλαδικά ειδώλια;», όπως ήταν ο τίτλος του άρθρου μου στην εφημερίδα «Χρόνος» Κομοτηνής, στην ολοσέλιδη στήλη μου «Χρονοτοπία», στις 2.11.2013… (άρθρο που αναπαρήχθη πολλάκις στο διαδίκτυο και ενυπάρχει και σε βιβλία μου)… αλλά απάντησις δεν υπήρξε…

* Ο Γ. Λεκάκης (www.lekakis.com) είναι συγγραφέας
** Όλες οι φωτογραφίες είναι από το Αρχείον Πολιτισμού του Γ. Λεκάκη.

ΠΗΓΗ: εφημ. ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΚΟΝΤΡΑ NEWS, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.7.2021.
Blinkenberg «Mem. Ant. Noid», 1896.